Geen brug over de kloof. Het falen van nationale deliberatieve burgerfora in Nederland (1980-2020)
Summary
Het onderlinge vertrouwen tussen politiek en burger in Nederland is aan het eroderen. In het publieke en wetenschappelijk debat is zelfs sprake van een kloof. Een diepe, haast onoverbrugbare kloof tussen politiek en burger, tussen de representatieve democratie en democratische participatie. Toch stellen sommige academici dat de kloof overbrugd kan worden door deliberatieve participatie-instrumenten in te zetten als institutionele toevoeging op het representatieve democratische systeem, om zo de democratie als geheel te versterken. Theoretische handvatten om de wisselwerking tussen deliberatieve participatie-instrumenten en de representatieve democratie te kunnen verklaren, zijn voorhanden. Echter, de empirische toetsing van deze handvatten aan de hand van historische casussen ontbreekt nog in het debat. Dit onderzoek tracht niet alleen het functioneren van nationale burgerfora in Nederland bloot te leggen, maar ook de wisselwerking tussen deliberatieve democratie en representatieve democratie te kunnen verklaren. Daartoe onderzoekt en vergelijkt dit artikel twee nationale burgerfora in Nederland: de Brede Maatschappelijke Discussie (1981-1984) en het Burgerforum Kiesstelsel (2006). De empirische toetsing en vergelijking van beide burgerfora, aan de hand van vier indicatoren, tonen grote overeenkomstigheid in hun falen en de grote rol die representatieve instituties daarin speelden. De analyse leert dat burgerfora alleen kans van slagen hebben, als representatieve instituties hun onvoorwaardelijk steun en vertrouwen uitspreken én verlenen bij de institutionele inbedding van het instrument en haar uitkomst.