Broer/Zus-Relaties en Vriendschappen bij Adolescenten: De Mediërende Rol van Zelfwaardering

Abstract

Dit onderzoek richtte zich op de vraag of de kwaliteit van broer/zus-relaties samenhangt met de kwaliteit van vriendschappen bij adolescenten, en of zelfwaardering hierin een mediërende rol speelt. Respondenten waren 561 Nederlandse middelbare scholieren tussen de 12 en 19 jaar oud (gemiddelde leeftijd 14,6 jaar). Op scholen vulden de adolescenten vragenlijsten in over hun broer/zus-relatie, vriendschappen en verschillende gebieden van psychosociaal functioneren. De kwaliteit van broer/zus-relaties werd gemeten aan de hand van warmte en conflict; vriendschapskwaliteit werd bepaald op basis van ervaren steun en negatieve interactie. Mediatieanalyses toonden aan dat warmte in broer/zus-relaties positief samenhangt met zowel zelfwaardering als ervaren steun in vriendschappen. Zelfwaardering bleek een significante mediërende rol te spelen in de relatie tussen warmte en steun. Echter, warmte in de broer/zus-relatie heeft geen effect op negatieve interacties in vriendschappen. Conflict in de broer/zus-relatie voorspelt geen steun, noch heeft het invloed op negatieve interacties via zelfwaardering. Wel heeft conflict in de broer/zus-relatie een positief effect op negatieve interacties in vriendschappen, maar zelfwaardering speelt hierin geen mediërende rol. De resultaten suggereren dat positieve aspecten van broer/zus-relaties, met name warmte, bijdragen aan de sociale ontwikkeling van adolescenten door het bevorderen van zelfwaardering en ondersteunende vriendschappen. Negatieve aspecten zoals conflict beïnvloeden vooral direct de kwaliteit van vriendschappen, zonder tussenkomst van zelfwaardering. Deze bevindingen benadrukken het belang van broer/zus-relaties voor het sociale functioneren van jongeren en bieden aanknopingspunten voor interventies gericht op het versterken van gezinsrelaties ter bevordering van sociaal welzijn.