De Nederlandse vlag: waarderen, omkeren, of afkeren? Een onderzoek naar de betekenisgeving aan de Nederlandse identiteit en de omgekeerde vlag in landelijke en stedelijke gemeenten.

Abstract

Dit onderzoek richt zich op de verschillende manieren waarop in landelijke en stedelijke gemeenten invulling gegeven wordt aan de Nederlandse identiteit en omgekeerde Nederlandse vlaggen. Het onderzoek verkende het thema omgekeerde vlaggen, waar tot nu toe nog nauwelijks empirisch onderzoek naar was gedaan. De data die basis leggen voor het beantwoorden van de onderzoeksvragen komen uit een enquête die is afgenomen onder inwoners van de landelijke gemeenten Kaag en Braasem en Oldebroek en de stedelijke gemeenten Amstelveen en Nijmegen.

De resultaten tonen aan dat de basisgedachten over de Nederlandse identiteit niet sterk verschillen tussen inwoners van landelijke en stedelijke gemeenten. Opleidingsniveau speelt echter een rol bij de mate van identificering met de Nederlandse identiteit, waarbij hoger opgeleiden zich hiermee minder sterk identificeren. Laagopgeleiden in stedelijke gemeenten identificeren zich minder met de Nederlandse identiteit dan laagopgeleiden in landelijke gemeenten, waardoor aanwijzingen voor het bestaan van een context-effect worden gevonden. Leeftijd bleek een verklarende factor voor verschillen in de betekenis die aan de Nederlandse vlag en feestdagen werd gehecht. De omgekeerde vlaggen vinden hun oorsprong in landelijke gemeenten en zijn een uiting van maatschappelijk onbehagen. In landelijke gemeenten werden omgekeerde vlaggen meer geaccepteerd als vorm van maatschappelijk protest, maar ook sterke tegenstanders van de omgekeerde vlag zijn woonachtig in deze gemeenten. Aan de hand van het lokale debat over de omgekeerde vlag kan geconcludeerd worden dat de omgekeerde vlaggen gezien worden als een vorm van heet nationalisme in landelijke gemeenten. In stedelijke gemeenten wordt minder naar de omgekeerde vlag omgekeken, waardoor de omgekeerde vlaggen daar getypeerd worden als een vorm van banaal nationalisme.