De taalkundige discussie over het gebruik van genderinclusief taalgebruik in Nederland. Waarom zegt de NS ineens ‘beste reizigers’ i.p.v. ‘dames & heren’?
Summary
In Nederland zijn er twee bewegingen die zich sterk maken voor genderinclusief taalgebruik. Zowel
de beweging van non-binaire mensen, die zich niet met het binaire man-vrouw gender identificeren,
als de feministen die pleiten voor een gelijkwaardige representatie van het mannelijke en
vrouwelijke gender binnen de Nederlandse taal. De non-binaire beweging heeft vooral behoefte aan
termen die niet binair verwijzen naar gender zodat non-binaire personen ook geïncludeerd kunnen
worden binnen een taal. Het gebruik van generisch hij en het gebrek aan vrouwelijke rol- en
functiebenamingen zijn argumenten vanuit de feministische beweging voor het idee dat het
vrouwelijk gender niet gelijk vertegenwoordigd is in de Nederlandse taal.
Taal en gender is sinds de tweede feministische golf (jaren ’70) onderwerp van onderzoek. De laatste jaren lijkt de focus vooral te liggen op het non-binaire gender includeren binnen de Nederlandse taal door het gebruik van neutrale en specifieke aanspreekvormen. Een simpel
voorbeeld van het gebruik van een neutrale aanspreekvorm is dat van de NS. In 2017 is de NS
overgestapt van ‘dames en heren’ naar ‘beste reizigers’ en maakte daarmee de aanspreekvorm in de
standaardomroep neutraal.
Dit afstudeerproject richt zich op de talige dimensie van deze beweging; het genderinclusieve
taalgebruik. Specifiek zal het zich richten op de taalkundige argumenten
voor en tegen genderinclusief taalgebruik. De geschiedenis van genderinclusief taalgebruik wordt aan de hand van een literatuuronderzoek
onderzocht. De bevindingen worden gerapporteerd door middel van een onderzoeksverslag en een
kennisclip om de opgedane kennis te delen met geïnteresseerden. Beide kanten van de taalkundige
discussie zullen worden belicht vanuit een sociolinguïstisch perspectief; specifiek gericht op taal en
gender. De discussie zal open worden gelaten, zodat ieder zijn eigen mening kan vormen. De
kennisclip is bedoeld om de doelgroep te voorzien van (extra) kennis over het onderwerp, een
discussie in gang te zetten en misschien tot eventuele nieuwe ideeën voor genderinclusief
taalgebruik te komen.