Minder Dan Verwacht en Meer Dan Gedacht: Maatschappelijke Spanningen in het Basisonderwijs

Abstract

Maatschappelijke spanningen rondom diversiteit hebben een negatieve invloed op sociale cohesie op scholen en krijgen daarom veel publieke, politieke en beleidsmatige aandacht. Ervaringen van onderwijsprofessionals op basisscholen zijn echter nog niet eerder onderzocht. Daarom is in de huidige studie middels 12 kwalitatieve diepte-interviews met schoolleiders, intern begeleiders en leerkrachten (N=15) onderzocht: (1) Wat is de ervaren praktijk rondom maatschappelijke spanningen van professionals op basisscholen? (2) Wat is de houding en aanpak van maatschappelijke spanningen van professionals op basisscholen? Onderwijsprofessionals ervaren weinig maatschappelijke spanningen, en hun houding, kindbeeld en beperkte reflectie lijken hierin bepalend. Het omgaan met en betrekken van ouders vinden professionals lastig. Bovendien signaleren professionals bepaalde spanningen niet, zoals polarisatie in conflicten en eigen aanpak. Er wordt gesuggereerd dat scholen in de omgang met leerlingen en ouders vaak voorbij gaan aan de maatschappelijke opvoedingstaak om samen tot omgangsvormen te komen, wat mogelijk een negatieve invloed heeft op de sociale cohesie in de school. Tenslotte is dit onderzoek een oproep aan wetenschappers en beleidsmakers om aandacht voor maatschappelijke spanningen die geen conflicten veroorzaken maar op subtiele wijze een negatieve invloed hebben sociale cohesie.