Eten we over een paar jaar nog wel vlees? Onderzoek naar discoursen binnen de documentaire Vleesverlangen (Frank, 2015)

Abstract

Deze studie gaat over discoursen die tot stand komen binnen Nederlandse voedseldocumentaires. Door middel van een thematische analyse is op een transparante manier geïdentificeerd hoe thema’s over vleesconsumptie tot stand komen in de documentaire Vleesverlangen (Frank, 2015). De film spreekt duidelijk vanuit het uitgangspunt van de maker die op ontdekkingsreis gaat om haar relatie met vlees te veranderen. De thematische analyse identificeert de manieren waarop gebeurtenissen, werkelijkheden, betekenissen en ervaringen effecten zijn van een reeks discoursen die werkzaam zijn in een tekst. Discours refereert hierbij aan de abstracte organisatie van filmische materialen waarmee de maker uiting over een onderwerp vormgeeft. In de documentaire ervaart de filmmaker een drietal discoursen: het eerste discours is dat men zich zou moeten afkeren van vlees, het tweede discours is dat een dier in de schepping ondergeschikt is aan de mens en het derde discours is dat het onder omstandigheden geoorloofd is om biologisch vlees te eten. In de context van de wetenschappelijke literatuur is de overtuigingskracht van een documentaire afhankelijk is van de manier waarop de realiteit beeldend wordt ingezet en hoe beelden worden getoond ter bewijsvoering van de realiteit. Uit observaties blijkt dat de maker hoofdzakelijk voor haar eigen eetgedrag een oplossing probeert te vinden, daarbij kiest ze betreft representatie van de realiteit voor een afkeurenswaardig beeld van de ‘normale’ veehouderij tegenover een geromantiseerd beeld van biologische veehouderij. Binnen het wetenschappelijk debat betekenen deze resultaten dat er nieuwe inzichten zijn verkregen over Nederlandse voedseldocumentaires en de manier waarop ze hun standpunt via bewuste sturing van de maker overbrengen.