Kletsen met Koffietijd: een onderzoek naar genderconstructies in de daytime talkshow Koffietijd
Summary
Dit onderzoek geeft inzicht in de manier waarop er door middel van de ‘talk’ in de dagelijkse talkshow Koffietijd betekenis wordt gegeven aan vrouwelijkheid. Deze betekenis bestaat uit een constructie van verschillende thema’s, waarin bepaalde ideeën over vrouwelijkheid genormaliseerd worden. Deze thema’s zijn aan het licht gebracht door middel van een thematische analyse, waarbij de talk op een systematische manier is gecodeerd, gecategoriseerd en gethematiseerd. Om dit te kunnen doen is van twee uitzendingen een transcriptie gemaakt, waarbij per uitspraak ook een omschrijving is gegeven van de interactie tussen de sprekers dat op beeld getoond wordt. De data die hieruit voortkwam is gecodeerd en vervolgens gecategoriseerd door op zoek te gaan naar patronen en onderlinge verhoudingen te analyseren. Deze categorieën zijn uiteindelijk ondergebracht in vier overkoepelende thema’s: het privéleven, het persoonlijke, het toegankelijke en het non-confronterende. Deze thema’s staan in relatie met elkaar en zijn niet compleet van elkaar te onderscheiden. Het privéleven duidt op de plek waar Koffietijd zich plaatst door veel huis-, tuin- en keukenonderwerpen aan te halen zoals het gezin en vrijetijdsbesteding. Bij het persoonlijke wordt ingegaan op de emotionele beleving; hoe het leven door middel van gevoelens, emoties en denkwijzen wordt ervaren. Het toegankelijke toont een open instelling aan en de mate waarin de kijker de gesprekken kan begrijpen en zich hiertoe kan relateren. Het non-confronterende omvat tenslotte een vriendelijke en confrontatie vermijdende houding tegenover elkaar, waarbij gezelligheid een belangrijke rol speelt. Deze bevindingen zijn deels een herbevestiging van eerdere elementen die door academici bestempeld zijn als vrouwelijk. Toch lijkt hier, door het feit dat de vrouw volgens Koffietijd niet meer afhankelijk is van haar gezin, een ontwikkeling in te ontdekken. Dit gevoel van vrouwelijke macht en onafhankelijkheid is echter niets meer dan een illusie, omdat Koffietijd altijd in een traditioneel kader blijft waar normatieve verwachtingen de overhand hebben.