Educatie op hoger niveau Educatie op hoger niveau: een onderzoek naar de bijdrage van URTF’s aan education for sustainable development: Focus op de Verenigde Staten en Nederland

Abstract

Leren voor duurzame ontwikkeling (Engels: Education for sustainable development/ESD) is een educatievorm die langzamerhand in een groot aantal landen in het onderwijs geïntegreerd wordt. Kenmerkend voor deze educatievorm is dat ecologische, sociale en economische kennisthema’s met elkaar verbonden worden. Het beoogde doel ervan is leerlingen de handvaten te bieden bij te dragen aan een duurzamere samenleving. De didactische aanpak in ESD is gericht op het verwerven van kennis, vaardigheden en gedrag. ESD wordt op veel scholen in het reguliere onderwijs geïntegreerd, maar ook andere organisaties voorzien in ESD. In het laatste geval wordt gesproken van ‘non-formal ESD’. Voorbeelden van dit soort organisaties zijn bedrijven, maar ook stadslandbouwprojecten en URTF’s kunnen in non-formal ESD voorzien. In 2014 liep de door UNESCO in 2005 uitgeroepen ‘Decade of Education for sustainable development af (Wals, 2012). Het doel hiervan was dat educatie actiever zou bijdragen aan het bouwen van een duurzame toekomst. Het UNESCO slaagde erin ESD wereldwijd extra onder de aandacht te brengen.

Verwacht wordt dat in 2050 ongeveer negen miljard mensen op aarde leven waarvan zeventig procent in steden (Couvert, 2012; UN department of economics and social affairs, 2013;). Om deze mensen te kunnen voorzien in voldoende voedsel en schone lucht, moeten nieuwe oplossingen gevonden worden. URTF’s (URTF ’s) kunnen hier een bijdrage aan leveren. Dit zijn stedelijke daken waarop voedsel geproduceerd wordt. Ze vergroten de leefbaarheid van steden op ecologisch, sociaal en economisch vlak. Zo wordt bij een deel van deze URTF’s in non-formal ESD educatie voorzien om stadsinwoners iets bij te brengen over duurzaamheid. Er is nog maar weinig bekend over deze educatieprogramma’s en de initiatiefnemers ervan.

In dit onderzoek is gekeken naar de wijze waarop de educatieve programma’s van zes URTF’s in Nederland en de Verenigde Staten aan non-formal ESD bijdragen. Bovendien is onderzocht wat de ervaringen met deze programma’s zijn. Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van literatuuronderzoek, een internetanalyse, een factsheet analyse, het voorleggen van enquêtes en tot slot het afnemen van diepte interviews. Concluderend geldt voor zowel de Nederlandse als Noord-Amerikaanse programma’s dat ecologische en sociale thema’s een centrale rol spelen. De leerdoelen die in deze programma’s geformuleerd zijn, zijn voornamelijk gericht op het aanleren van vaardigheden. De meest toegepaste leervormen bij deze programma’s blijken hands-on learning en collaborative learning te zijn. De ervaringen van de onderwijzers van deze programma’s zijn over het algemeen positief. Voor de meeste onderwijzers geldt dat zij het vinden van voldoende financiering ervaren als een van de belangrijkste belemmeringen voor het goed uitvoeren van het programma.