Religie als factor in woordenschatontwikkeling: onderzoek door middel van een enquête onder leerkrachten en een woordenschattoets afgenomen in openbaar en reformatorisch onderwijs
Summary
Door immigratie wordt de Nederlandse maatschappij steeds veelzijdiger wat betreft religies en culturen. Hierdoor is het steeds belangrijker om te zorgen voor neutrale testmethoden die onpartijdig zijn ten opzichte van verschillende leerlingpopulaties. Ook in het Nederlandse onderwijssysteem zijn er veel verschillende culturen en zijn er aparte scholen voor verschillende religieuze overtuigingen en pedagogische visies. Dit zorgt te meer voor scheiding tussen diverse leerlingpopulaties.
Het doel van dit onderzoek is om te kijken in hoeverre een (religieus) onderwijssysteem een belangrijke factor is die meegenomen moet worden in het ontwerpen van woordenschattesten. In dit onderzoek is in het bijzonder gekeken naar 2 denominaties: de reformatorische denominatie (een rechtse stroming binnen het christendom) en de openbare denominatie. Met behulp van een enquête onder leerkrachten van groep 1 en/of 2 van deze denominaties is gekeken wat de inschattingen zijn van leerkrachten met betrekking tot de woordenschat van leerlingen. Daarnaast is er op basis van deze resultaten een test ontwikkeld en afgenomen onder totaal 88 leerlingen van groep 1 en 2 van een reformatorische en een openbare basisschool.
Uit de enquête onder leerkrachten blijkt dat de reformatorische leerkrachten de kennis van hun leerlingen significant hoger inschatten dan de openbare leerkrachten. Daarnaast blijken er op woordniveau significante verschillen te zijn tussen beide denominaties. Religie speelt bij deze verschillen op woordniveau een belangrijke rol.
Uit experiment 2 blijkt dat er geen significant verschil is in het algemeen tussen de reformatorische denominatie en de openbare denominatie. Verder onderzoek moet uitwijzen in hoeverre verstorende factoren in deze uitkomsten een rol hebben gespeeld. Na onderverdeling van de woorden in drie categorieën op basis van de resultaten van de enquête, blijkt echter dat de denominaties wel verschillend scoren in de verschillende categorieën. De categorie ‘verwacht voordeel voor reformatorische denominaties’ scoort significant hoger bij de reformatorische denominatie dan bij de openbare denominatie en dit geldt omgekeerd voor de categorie ‘verwacht voordeel voor de openbare denominatie’. Verder zijn er ook verschillen op woordniveau geconstateerd. Woorden met een relatie tot de kerk en tot tradities/kledinggewoonten in de reformatorische groepering, scoorden over het algemeen hoger bij de reformatorische denominatie. Woorden met betrekking tot televisie, media en festivals scoorden echter hoger bij leerlingen van de openbare denominatie dan bij leerlingen van de reformatorische denominatie.
Tot slot blijkt uit een betrouwbaarheidsmeting dat er een correlatie tussen de inschattingen van docenten (experiment 1) en de testresultaten van de leerlingen (experiment 2) is, wat aangeeft dat inschattingen van docenten een redelijk betrouwbare methoden zijn om de woordenschat van kinderen te onderzoeken.
Dit onderzoek geeft aan dat religie van invloed is op de woordenschat van kinderen en vormt daarmee een belangrijke opstap voor neutraler testmateriaal.