De groei van Zuid-Afrika naar eenheid, dankzij of ondanks de Boerenoorlog

Abstract

Acht jaar na de Boerenoorlog is de Unie van Zuid-Afrika gevormd waarin de Boeren dominant waren, terwijl zij de oorlog verloren hadden. In dit essay wordt de vraag onderzocht in hoeverre er sprake was van continuïteit in het proces van eenwording van Zuid-Afrika, dankzij of ondanks de Boerenoorlog, resulterend in de vorming van de Unie van Zuid-Afrika in 1910. De periode die beschouwd word loopt van 1870 tot 1910

Geconstateerd wordt dat aan het einde van de negentiende eeuw ongebreideld kapitalisme in de goudmijnen van Transvaal en een agressief imperialisme in Groot-Brittannië botsten met een conservatief Transvaal dat over de inkomsten uit de grootste goudmijnen van de wereld beschikte. De Engelsen wilden veilige havens en een gewaarborgde aanvoer van goud. Na de oorlog moesten zij constateren dat zij dit niet konden bereiken zonder de hulp van de gematigde Boeren.

Het goud bepaalde in belangrijke mate de ontwikkeling van Zuid-Afrika, omdat de gouden standaard de basis was voor het financiële stelsel van de wereld. Voldoende goedkope zwarte arbeidskrachten waren nodig voor de goudmijnen om winstgevend te blijven. Dit arbeidersvraagstuk is opgelost ten koste van de zwarten en met voorbijgaan van Engeland aan beloftes over een gelijke positie voor de zwarte bevolking. Het snelle economische herstel na de oorlog was mogelijk door een lening van 35 miljoen pond door Engeland. De welvaart die dit bracht werd over het hele land verdeeld, waardoor er stabiliteit tussen de provincies was.

De Boerenoorlog verenigde de Afrikaners als niets gedaan kon hebben. Een nieuwe Boerenelite kon wel tot overeenstemming met Engeland komen en tot een vergelijk met de andere koloniën. Het compromis was dat Zuid-Afrika wel deel uitmaakte van het Britse Rijk, maar intern zelfstandigheid had onder een elite uit Transvaal. Transvaal verloor zijn agrarisch conservatieve Calvinistische identiteit en werd de industriële motor van de economie. Er ontstaat een rijke bovenlaag van mijneigenaren en grote boeren, gesteund door een blank middenkader, maar dit alles ging ten koste van de zwarte bevolking.

Geconcludeerd kan worden dat er sprake is van continuïteit in het proces van de eenwording van Zuid-Afrika. De economische en sociale eenheid die Zuid-Afrika al in de negentiende eeuw vormde is eerst onderbroken, maar daarna versneld geïntegreerd door de Boerenoorlog. Daardoor kon er een politieke eenheid komen, die eerder onmogelijk was geweest.