Op zoek naar de ongekende burger

Abstract

De kloof tussen burger en overheid is veelbesproken en actueel. De overheid krijgt het verwijt ver van burgers af te staan en geen beleid te maken dat aansluit bij de wensen van de burgers. Om gehoor gegeven aan deze klacht is in de jaren negentig begonnen met het zoeken naar vormen om burgers te leren kennen, en ze te betrekken bij het maken van beleid.

Een gedeelte van de burgers staat hier positief tegenover; ze doet mee aan onderzoeken en laat zich betrekken bij het maken van beleid. Een ander (groot) deel van de bevolking is hier echter niet toe bereid. Van die groep burgers weet de overheid relatief weinig en daarom wordt wel gesproken van de 'ongekende burger'.

In deze scriptie is de centrale vraag wat de overheid doet om deze ongekende burger te leren kennen. Om die vraag te beantwoorden wordt eerst een theoretisch kader geschetst. Daarbij is aandacht voor de oorzaken van de toegenomen ongekendheid van samenleving en burger, de motieven die de overheid heeft om burgers te leren kennen, de methoden die ze daarvoor gebruikt en de mechanismen die optreden bij het gebruiken van die methoden.

Hierna wordt de praktijk belicht. Daarbij komt de gang van zaken bij vier ministeries aan de orde: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Verkeer en Waterstaat, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Eerst komt de stand van zaken van de bestaande praktijk aan de orde, daarna worden vier cases geanalyseerd volgens het kader uit het theoretische gedeelte van dit onderzoek.

De scriptie sluit af met enkele conclusies en aanbevelingen: Het leren kennen van de ongekende burger staat in de kinderschoenen en vergt een grote inspanning. Als de overheid het leren kennen van de ongekende burger echter slim en goed organiseert, kan het die inspanning wellicht dubbel en dwars waard zijn. Daarvoor is het nodig dat de overheid naar de bur-ger toe gaat, moet er oog zijn voor de barrières die staan tussen burger en overheid en moet de bestaande onwil onder beleidsmedewerkers om burgers te betrekken bij het maken van beleid worden tegengegaan.