Invloed van e-shoppen op het fysiek winkellandschap
Summary
Het internet is tegenwoordig niet meer weg te denken uit onze samenleving. Wat heeft de mogelijkheid van het internet winkelen voor invloed op het fysieke winkellandschap? Deze vraag tracht deze studie te beantwoorden. De Amsterdamse binnenstad dient als onderzoeksgebied.
De empirie van het onderzoek is opgebouwd uit twee delen, allereerst is het functioneren van de detailhandel in het winkelgebied onderzocht. Vervolgens is er naar een aantal specifieke branches gekeken. Deze empirie is gekoppeld aan zowel de theorie als de bevindingen tijdens de Brood@Spelen middag, een conferentie over winkelvastgoed.
De detailhandel in de Amsterdamse binnenstad functioneert uitstekend, zeker in vergelijking met andere centrumgebieden. Een leegstandpercentage die het laagste van Nederland is en een stabiel aantal passanten. Andere centrumgebieden laten een terugloop in het aantal passanten zien en hebben een leegstandspercentage van, in sommige gevallen, meer dan twintig procent. In het winkelgebied zelf is een toenemende concentratie van het winkelpubliek te constateren. De A1-winkelstand wordt kleiner, als gevolg van het beter geïnformeerd winkelen van de consument, wat een gevolg is van het internet. De lagere winkelstanden groeien juist in omvang.
De onderzochte branches laten een aantal overeenkomsten, maar ook verschillen zien. Waar de mediabranche relatief veel invloed ondervindt van het internet winkelen, laat de bruin- en witgoedbranche een ander beeld zien. Doordat de mediabranche veelal gestandaardiseerde producten, zoals cd’s en boeken verkoopt, laat deze branche een daling zien in het aantal verkooppunten. Bruin- en witgoed verkoopt ook veelal gestandaardiseerde producten, maar verleent hierbij meer service. De invloed op het fysieke winkellandschap is hierdoor relatief laag in vergelijking met de mediabranche. De antiek- en kunstbranche sorteert een relatief hoog vervangingseffect, zeker in vergelijking met het aandeel internetbestedingen in deze branche. In ‘The Long Tail‘ beweert Anderson (2006) dat nicheproducten makkelijk via het internet verkocht kunnen worden. De relatief grote daling van het aantal verkooppunten in de antiek- en kunstbranche wordt door zijn conclusies verklaard. De branche die de grootste daling laat zien, woonbranche, staat vooral onder druk van de toenemende schaalvergroting in deze branche en ondervindt nauwelijks effect van het e-shoppen. De waarde die wordt gehecht aan beleving tijdens het winkelen neemt toe, resulterend in een toenemend aantal verkooppunten in de ontspanningsbranche.
De invloed van e-shoppen in de binnenstad van Amsterdam is, los van enkele branches, nauwelijks aanwezig. Dit heeft te maken met het feit dat de binnenstad van Amsterdam het grootste winkelgebied van Nederland is, waar het winkelpubliek naar toe blijft gaan om recreatief te winkelen. Andere winkelgebieden hebben het wel moeilijk, het centrum van Schiedam heeft een terugloop vanaf 2002 van het winkelpubliek van meer dan een kwart. Daarnaast kent het gebied een leegstand van twintig procent. Van een tweedeling tussen winnaars, de topwinkelgebieden, en de verliezers, de perifere winkelgebieden, is steeds vaker sprake.