De receptie van archaïsmen in vertalingen

Abstract

Vertalingen zijn van alle tijden, zo ook vertalingen van proza die al eeuwen geleden geschreven zijn en die tot de dag van vandaag worden vertaald. Al deze ‘verouderde’ vertalingen bevatten ook ‘verouderde’ woorden, ofwel archaïsmen. Deze archaïsmen zijn voor de een vanzelfsprekend en voor de ander een verlies van de leesbaarheid van de moderne vertaling. Om deze gedachtegangen heb ik dit onderzoek opgesteld om te achterhalen of archaïsmen nu echt van meerwaarde zijn voor het lezende publiek en vertalers, of dat verouderd taalgebruik in onze moderne samenleving beter tot het verleden beschouwd kan worden. Mijn onderzoek richtte zich op vertalers en niet-vertalers (mensen die een ander beroep uitoefenen dan vertalen). Voor deze deelnemers heb ik een enquête opgesteld waarin gevraagd naar demografische gegevens, en zowel open als gesloten vragen over de voorkeur naar Nederlandse vertalingen van Don Quichot en het behouden van archaïsmen in deze vertalingen. Tijdens het verwerken van de resultaten werd duidelijk dat vooral de vertalers voorstander waren van moderne vertaalde fragmenten, en de niet-vertalers kozen net als de vertalers ook voor de moderne vertaling, maar neigden in sommige gevallen meer naar de archaïsche fragmenten in vergelijking met de vertalers.