Tussen Kwaliteit & Kwantiteit, managers en zorgprofessionals op zoek naar de balans in de geestelijke gezondheidszorg.

Abstract

De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is een publieke organisatie die net als andere publieke organisaties om moet gaan met een veranderende bestuurlijke en maatschappelijk omgeving. Door de invoering van de prestatiebekostiging in 2008 is meer nadruk komen te liggen op ‘productie draaien’, targets en transparantie. Deze ontwikkeling komt voort uit het New Public Management, de tendens om publieke organisaties als bedrijven te zien. Dit vraagt van publieke organisaties om prestatiegerichter te werk te gaan. Prestaties moeten in kaart worden gebracht zodat verantwoording afgelegd kan worden over productie en managers in staat zijn om de productie van de organisatie bij te sturen. Prestatiegericht werken kan tot gevolg hebben dat een te grote nadruk op de productie van de organisatie komt te liggen waardoor inhoudelijke kaders worden veronachtzaamd. Hierdoor kan een spanningsvolle relatie tussen prestatiegericht werken en kwaliteit van zorg ontstaat.

In dit onderzoek is middels veertien diepte-interviews onderzocht hoe managers en zorgprofessionals binnen de GGZ omgaan met het spanningsveld dat tussen prestatiegericht werken en kwaliteit van zorg kan ontstaan. Om dit te kunnen onderzoeken is eerst in kaart gebracht in hoeverre een spanningsveld tussen prestatiegericht werken en kwaliteit van zorg wordt ervaren. Vervolgens is onderzocht op welke wijze dit spanningsveld zich uit in het dagelijkse werk van managers en zorgprofessionals in de GGZ.

Uit het onderzoek is gebleken dat een spanningsveld tussen prestatiegericht werken en kwaliteit van zorg met name wordt ervaren wanneer de productienormen niet worden gehaald. Zolang de productienormen gemakkelijk worden gehaald hoeft er geen sprake te zijn van dit spanningsveld. Binnen de onderzochte organisaties uitte het spanningsveld zich voornamelijk in minder tijd voor cliënten, een snellere doorplaatsing van cliënten en een hogere werkdruk. Gebleken is dat managers en professionals het spanningsveld zoveel mogelijk gezamenlijk buiten de deur proberen te houden. Managers fungeren als ‘hitteschild’ door het spanningsveld zoveel mogelijk bij de professionals en hulpverleners weg te houden. Professionals gaan met name harder werken om zowel kwaliteit te blijven bieden als de productienormen te halen. Uit het onderzoek blijkt dat managers en professionals niet per definitie tegenover elkaar staan, omdat de managers uit het veld komen en professionals loyaal zijn naar de instelling. Er vinden wel botsingen tussen de organisatie- en de professionele logica plaats, maar deze hebben tot nu toe niet tot een breuk tussen beiden geleid.