Het gaat om winst boeken! Een onderzoek naar de verandering die trainers/coaches ondergaan door het volgen van een opleiding en welke betekenissen ze hieraan geven.

Abstract

Voordat de acht ambities uit het Olympisch Plan 2028 geformuleerd waren, werd het Olympisch Plan 2028 ontwikkeld aan de hand van zes bouwstenen. In de bouwsteen ‘Sportwaarden’ staat centraal wat sport kan betekenen voor de persoonlijke ontwikkeling van mensen. Er wordt gekeken naar welke waarden, persoonlijke eigenschappen en vaardigheden nodig zijn om jezelf goed te ontwikkelen en je lekker te voelen in de wereld om je heen en hoe sport kan helpen in de ontwikkeling daarvan. De bouwsteen sportwaarden is een peiler onder de sociaal-maatschappelijke en welzijnsambitie uit het huidige Olympisch Plan 2028 en gaat ervan uit dat sport kan bijdragen aan bepaalde (opvoedende) waarden.

Door de complexiteit van het onderwerp en de verschillende factoren die benoemd kunnen worden is het niet mogelijk om in dit onderzoek al deze factoren te onderzoeken. Uit onderzoek blijkt dat begeleiding één van de factoren is. De aard van interacties tussen de leerlingen en hun leraren, ouders en sportleiders zijn bepalend voor de positieve effecten van sport. In dit onderzoek gaat het dus om de trainers en coaches. Er bestaan momenteel al sportkaderopleidingen die gericht zijn op het verhogen van de (opvoedende) waarde van sport. Deze specifieke opleidingen duiden we met ‘sportplusopleidingen’. Het is interessant om te onderzoeken welke competenties worden aangeleerd in dergelijke opleidingen en welke invloed dit heeft op de trainer/coach.

De vraag waarmee dit onderzocht wordt luidt als volgt: “Op welke manier zijn trainers/coaches (naar eigen opvatting) door het afronden van een sportplusopleiding veranderd in de sportpraktijk en welke betekenissen geven trainers/coaches aan deze verandering en de competenties die aan bod zijn gekomen tijdens de opleiding?” Om deze vraag goed te beantwoorden is gekozen voor een kwalitatief onderzoek met een interpretatieve benadering met dialogische invloeden. Naast een documentanalyse van de twee onderzochte opleidingen, ‘Winnen in en door Sport’ (KNVB) en ‘Docent weerbaarheid en agressieregulatie’ (KNKF), zijn er tien observaties uitgevoerd en twaalf semi-gestructureerde interviews gehouden met trainers/coaches die één van de twee sportplusopleidingen hebben afgerond.

Uit de interviews komt onder andere naar voren dat trainers/coaches na de opleiding bewuster zijn geworden van hun rol als trainer/coach. In de omgang met jongeren hebben ze vooral geleerd dat het fysieke aspect niet het belangrijkste is en dat ze kinderen op een positieve manier moeten benaderen. In de trainingen gebruiken trainers/coaches na de opleiding veel meer metaforen tijdens oefeningen, werken vooral in kleine groepjes en proberen zoveel mogelijk structuur aan te brengen in de trainingen. Trainers/coaches hebben het idee dat de aanpak tijdens trainingen effect heeft door de positieve verhalen die ze horen van ouders, begeleiders en jongeren zelf. De belangrijkste competenties waar een trainer/coach over moet beschikken zijn volgens de respondenten een relevante achtergrond, het vermogen om de rol die je als trainer/coach hebt te leren kennen en begrijpen en communiceren met jongeren in hun eigen en begrijpelijke taal. Belangrijke persoonlijke kenmerken van een trainer/coach zijn volgens de respondenten, dat je een goed inlevingsvermogen hebt, dat je een sociale en menselijke kant hebt, dat je ze beter wil maken, het leuk vindt om met jongeren te werken en dat je een klik voelt. Tot slot moet je niet teveel waarde hechten aan prestaties en winst of verlies en helpt het als je in een stabiele omgeving bent opgevoed.

Kortom, er kan worden geconcludeerd dat trainers/coaches veranderen door het volgen van een sportplusopleiding. Ze worden zich bewust van de rol die ze kunnen spelen en kunnen concreet aangeven wat ze na de opleiding anders zijn gaan doen tijdens trainingen en wedstrijden. Ze zien dit als een positieve verandering en zien de opleiding als een positieve ervaring. De persoonlijke context speelt echter wel een rol. Als trainer/coach moet je beschikken over bepaalde kenmerken om de ‘tools’ en competenties uit de sportplusopleiding op een goede manier toe te passen in de praktijk.