De belangstelling van Teylers Museum voor de tekeningen van ‘onze’ Rembrandt

Abstract

Sinds de oprichting in 1778 heeft Teylers Museum zich om de Hollandse tekenkunst bekommerd. Door het aankoopbeleid van zijn kasteleins is hierdoor een groot aantal tekeningen van Rembrandt voor het Nederlands kunstbezit bewaard gebleven. Teylers Museum was lange tijd het enige museum in Nederland dat tekeningen van Rembrandt bezat. Pas een eeuw later kregen ook andere Nederlandse musea interesse in de Hollandse tekenkunst. Al in 1796 werd door kastelein Hendriks de eerste Rembrandt-tekening aangekocht, waarna er door de jaren heen nog vierentwintig volgden. Hiervan staan er vandaag de dag echter nog maar dertien op zijn naam. Als gevolg van het nationalisme werd er namelijk steeds meer over Rembrandts werk bekend, waardoor foutieve toeschrijvingen konden worden gecorrigeerd.

Door de aankopen en de activiteiten van Teylers Museum in een brede context te plaatsen wordt duidelijk of de belangstelling voor Rembrandts tekeningen verband hield met het nationalisme. De periode die hiervoor is onderzocht loopt van 1778 tot 1907 en is opgedeeld in drie hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk beslaat de periode voor de oprichting van Rembrandts standbeeld, waarbij de focus ligt op het opkomende nationalisme en het beleid van de toenmalige kastelein Wybrand Hendriks. Het tweede hoofdstuk gaat over de activiteiten van Teylers Museum omtrent de Rembrandt-tekeningen na de oprichting van het standbeeld en beslaat de periode waarin Hendrik Jacobus Scholten kastelein was. In het derde en laatste hoofdstuk wordt geconcludeerd of Rembrandts tekeningen inderdaad door Teylers Museum zijn aangekocht vanuit nationalistische beweegredenen.