AAN DE BAK, Een kwalitatief onderzoek naar de betekenis en invulling van het begrip publieksparticipatie voor BAK, basis voor actuele kunst

Abstract

Deze casestudy behandelt de vraag hoe een presentatie-instelling als BAK, basis voor actuele kunst, betekenis en invulling kan geven aan het begrip publieksparticipatie. De overheid focust steeds meer op de omgang met publiek. Vanuit deze tendens is de laatste jaren het begrip publieksparticipatie – actieve deelname – steeds meer naar voren gekomen. Dit onderzoek levert een bijdrage aan het huidige discours omtrent publiek en publieksparticipatie. De betekenis en invulling van het begrip publieksparticipatie worden vanuit verschillende invalshoeken onderzocht. Allereerst wordt gekeken naar het wetenschappelijk discours omtrent publieksparticipatie, vervolgens naar vergelijkbare en vooruitstrevende culturele instellingen, daarna naar de wensen vanuit BAK omtrent publieksparticipatie en ten slotte naar de wensen van het incidentele en vaste publiek van BAK omtrent publieksparticipatie.

Uit de casestudy blijkt dat bij onderzoek naar publiek en publieksparticipatie de economische, sociale en culturele waarden in wisselwerking gezien moeten worden. Bij de betekenisgeving spelen drie doelen een rol: persoonlijke ontwikkeling, betrokkenheid en het genereren van een breder publiek. Het spanningsveld tussen kwaliteit van het programma en publieksparticipatie wordt opgeheven door participatiemiddelen te laten afhangen van de tentoonstelling en de publieksgroep. Wat betreft invulling kunnen op drie niveaus publieksgroepen onderscheiden worden: in gradatie van betrokkenheid en persoonlijke ontwikkeling, in afstand van het publiek tot BAK en in leeftijd van het publiek. Bij gradatie in betrokkenheid en ontwikkeling worden twee publieksgroepen onderscheiden. Invulling voor de professioneel betrokken en in hoge mate ontwikkelde groep bestaat uit participatie door samenwerking. Voor de minder betrokken en ontwikkelde groep – de groep die tentoonstellingen en discoursactiviteiten bezoekt – bestaat participatie uit wederzijdse bijdrage. Om dit mogelijk te maken en om de tevredenheid van het publiek positief te beïnvloeden moet gezocht worden naar een andere huisvesting. Wat betreft afstand kan het lokale publiek met name aangesproken worden door samenwerking tussen BAK en andere, al dan niet culturele, Utrechtse instellingen zoals Springdance of de Universiteit Utrecht. Het internationale publiek kan behouden worden door sociale media als videoplatforms en Facebook. Zo wordt het delen van en reageren op het programma makkelijker. Wat betreft leeftijd zou BAK moeten proberen een jonger publiek beter te bereiken. Dit kan door sociale media en door educatie. Het educatieprogramma dient afgestemd te zijn op leeftijd en niveau en moet voor alle publieksgroepen beschikbaar zijn. Om dit programma mogelijk te maken moet de capaciteit van BAK uitgebreid worden: een educatiemedewerker is van groot belang.