Reactieve en proactieve agressie bij adolescenten met ernstige gedragsproblemen in combinatie met psychiatrische stoornissen

Abstract

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat er een onderscheid gemaakt kan worden tussen proactieve en reactieve agressie. In dit onderzoek is gekeken of dit onderscheid ook te maken valt bij jongeren van vijftien tot en met achttien jaar met ernstige gedragsproblemen in combinatie met psychiatrische problemen. Het onderzoek vond plaats bij Barentsz, Altrecht GGZ; een gespecialiseerd centrum voor ortho- en forensische jeugdpsychiatrie. Het doel van het onderzoek was te beoordelen of het onderscheid reactieve en proactieve agressie en de bijbehorende problematiek ook te maken is bij Barentsz, en bij deze doelgroep, zodat hier met specifieke interventies op ingesprongen kan worden. Met behulp van zelfrapportage lijsten (RePro en de YSR), en een observatieschaal (SOAS-R) zijn vijftig adolescenten in de leeftijd van vijftien tot en met achttien jaar onderzocht. Het onderzoek vond plaats in de periode van juni 2008 tot en met maart 2011. Er is gekeken naar de (unieke) samenhang van zowel reactieve als proactieve agressie met aantal incidenten, aantal verbale en fysieke incidenten, incidenten met en zonder provocatie, en ernst van het incident. Daarnaast is er gekeken naar de samenhang van zowel reactieve als proactieve agressie met sociale problemen, aandachtsproblemen, agressief gedrag, regelovertredend gedrag, externaliserend gedrag en internaliserend gedrag. Uit de resultaten komt naar voren dat er bij deze doelgroep een onderscheid gemaakt kan worden tussen reactieve en proactieve agressie, r = .57. Daarnaast blijkt dat er alleen een samenhang bestaat tussen reactieve en proactieve agressie bij de schalen agressief gedrag en externaliserend gedrag. Het gebruik van zelfrapportage vragenlijsten bij deze doelgroep blijkt geen valide beeld weer te geven. In de toekomst zou gedacht kunnen worden aan afname bij mentor(en) en of ouder(s) of een ander moment van afname.