Lezen, oefenen, vinkje… Kan dat niet anders? Een onderzoek naar het effect van observerend leren.

Abstract

Leerlingen worden tegenwoordig geacht om zelfstandig aan de slag te gaan met leertaken, waarna zij iets hebben geleerd. Dat is ten minste de veronderstelling waar vanuit wordt gegaan. Dit lijkt echter geen correct uitgangspunt. Wanneer een leerling een nieuwe taak uitvoert, gebruikt hij zoveel hersencapaciteit, dat er geen ruimte meer is voor het eigenlijke doel van de taak: iets te leren. Rijlaarsdam (2005) beschrijft een manier om deze ‘cognitieve overload’ te voorkomen. Door de leerling eerst te laten kijken naar de uitvoering van de taak door bijvoorbeeld de docent, kan hij rustig op een rijtje zetten wat hij hiervan op zou moeten steken. Uit dit onderzoek blijkt echter dat ook deze manier van leren niet zaligmakend is: brugklassers die een nieuw zinsdeel leren bij redekundig ontleden ondervinden geen positief leereffect van observerend leren. Zij scoren evengoed of op één onderdeel zelfs slechter dan de controlegroep.