Terug naar huis – De rol van communicatie in het proces van repatriëren

Abstract

In de huidige internationale wereld wordt het uitzenden van werknemers naar het buitenland steeds gebruikelijker. Evans et al (2002) onderscheiden vier vormen: een uitzending waarin het overdragen van kennis centraal staat of een uitzending waarin het opdoen van kennis centraal staat, en een uitzending van korte of een van lange duur. Black et al (1992) en Stroh et al (2005) onderzochten de laatste fase van de uitzending: het repatriëren. Zij gaan uit van een proces dat al begint vóór vertrek en stellen dat communicatie in alle fases van de uitzending van groot belang is. Ter verklaring wordt de theorie van Stroh et al (2005) over ‘mental maps’ gehanteerd. In de ‘mental maps’ over land van herkomst en gastland vinden tijdens de uitzending veranderingen plaats, die kunnen zorgen voor verkeerde verwachtingen en hiermee een problematische terugkeer. Communicatie is belangrijk voor het up-to-date houden van deze ‘mental maps’ van expats. In tien semi-gestructureerde diepte-interviews met teruggekeerde expats is aan de hand van een topiclijst een analyse gemaakt van de aard van communicatiesituaties die cruciaal zijn voor de repatriëring. De analyse heeft geresulteerd in een typologie van vijftien communicatieve situaties. Het doel van een uitzending blijkt bepalend te zijn voor de functie en de invulling van deze situaties voor een succesvolle repatriëring. Een uitzending waarin het overdragen van kennis centraal staat vereist meer communicatieve situaties dan een uitzending waarin het opdoen van kennis centraal staat. De rol van communicatie is gelijk voor de niet werkgerelateerde mentale verandering tijdens het proces van repatriëren. Organisaties zouden een communicatiebeleid met hun expats moeten voeren waarin bewust gebruik wordt gemaakt van het effect van communicatie op een geslaagde terugkeer.