Verlangen naar het heden. Over onderwijs en toekomst.

Abstract

Kinderen dragen de sleutels voor een toekomst die wij ons slechts kunnen beginnen voor te stellen, en toch zijn wij hun leraren. Wij beschikken over de verantwoordelijkheid om kinderen voor te bereiden op een wereld van onvoorstelbare mogelijkheden. We mogen echter niet vergeten dat de toekomst die hen toekomt zeer onvoorspelbaar is. Wereldwijd heerst een groeiende problematiek tussen mens, milieu en maatschappij. Elke dag wordt duidelijker dat kinderen opgroeien in een verhitte en verwarrende tijd. Terwijl het onderwijs wordt aangemoedigd om kinderen de relatie tussen mens, milieu en maatschappij mee te geven, is het de vraag of deze zorg voor de toekomst voldoende is. Door vooruitgang in wetenschap en economie leren we elkaar steeds beter kennen. Toch lijken we elkaar steeds minder te (willen) begrijpen. Vanuit deze zorgwekkende constatering vertrekt deze thesis als een beschouwing van onderwijs en toekomst langs het begrip van vermoeden, verbinden, verweven, vermenselijken en veranderen. De mens heeft zichzelf eeuwenlang volledig buiten de natuur bedacht en de wereld vanaf een ingebeelde afstand ontleed en opgedeeld—wij leven ‘op’ de aarde, maar zijn vergeten ‘met’ de aarde te leven. Nu de aarde meer uitgeput raakt, worden we gewezen op de kwetsbare afhankelijkheid van de menselijke cultuur ten opzichte van de menselijke natuur; geest en materie vormen een ondeelbaar geheel. De verwevenheid tussen de wereld en de mens vormt een les van levensbelang. Tegenwoordig wordt deze les steeds nadrukkelijker langs het begrip ‘duurzaamheid’ geïntroduceerd. Maar wat houdt een overgedefinieerde en dus ondergedefinieerde term als ‘duurzaamheid’ precies in voor het onderwijs?