Met maatwerk naar minder stress: Onderzoek naar de waarde van maatwerk in HR-beleid in het verlagen van de werkstress van docenten in het Nederlands voortgezet onderwijs.

Abstract

Inleiding: Docenten in het Nederlands voortgezet onderwijs (VO) hebben een bovengemiddeld stressvol beroep. Er is al jarenlang geen sector in Nederland waar meer burn-outklachten worden ervaren dan in het onderwijs. Het is om die reden erg relevant en urgent om antwoorden op deze werkstress te formuleren vanuit HR-beleid. Dit onderzoek achterhaalt daarom in hoeverre maatwerkafspraken bij kunnen dragen aan het verlagen van de werkstress van docenten. Hierbij zijn ook de levensfase van de docent en de relatie met de leidinggevende getoetst als voorwaarden voor dit verband. Ook is de autonomie van de docent onderzocht als mogelijke verklaring voor het hoofdverband. Hierbij staat het Demands-Control Model (DCM) centraal, waarbij autonomie als sturingsmogelijkheid kan bijdragen aan het verlagen van werkstress.

Methode: De onderzoeksvragen zijn cross-sectioneel onderzocht, waarbij de data verzameld is door een online vragenlijst te verspreiden onder docenten in het VO (N = 163).

Resultaten: De uitkomsten van dit onderzoek bevestigen het verband tussen maatwerk en het verlagen van werkstress. Autonomie is daarbij een verklarende variabele, omdat deze een significant mediërend effect had op het hoofdverband. Daarnaast is de levensfase van de docent een significante moderator gebleken. Enkel de hypothese omtrent het modererende effect van de relatie met de leidinggevende is ontkracht, maar deze variabele fungeerde wel als significante mediator.

Discussie: Dit onderzoek onderstreept de toepasbaarheid van het DCM in de VO-sector. Ook wordt de positieve werking van maatwerk in deze sector bevonden, ondanks de maatwerkrestricties die de VO-sector kent. Dit onderzoek geeft tevens aanbevelingen aan alle relevante actoren van maatwerkvorming.

Conclusie: De hoofdvraag van dit onderzoek kan bevestigend beantwoord worden. Maatwerk hangt samen met het verlagen van werkstress van docenten in het VO en dit verband wordt gemodereerd door de levensfase van de docent. Dit onderzoek pleit daarom voor meer aandacht en speelruimte in het HR-beleid in de VO-sector voor maatwerkafspraken. Op deze manier kan er een belangrijke stap gezet worden richting het verlagen van de hoge werkstress van docenten.