Gezinsvragenlijst onderzocht bij mensen met een verstandelijke beperking

Abstract

Achtergrond: De opvoeding door ouders met een verstandelijke beperking (VB) verloopt vaker problematisch dan bij ouders zonder een VB. Voor de opvoeding van hun kind hebben ze professionele hulp nodig. Door het gezinsfunctioneren in kaart te brengen kan zo goed mogelijk aangesloten worden bij de hulpvraag. Er zijn echter geen specifieke meetinstrumenten bekend die ontwikkeld zijn voor deze doelgroep. Voor ouders zonder VB wordt de recent ontwikkelde Gezinsvragenlijst (GVL) regelmatig gebruikt. Dit is een zelfrapportage vragenlijst die kwaliteit van gezins- en opvoedingsomstandigheden meet. De GVL bestaat uit 5 subschalen, namelijk Responsiviteit, Communicatie, Organisatie, Partnerrelatie en Sociaal netwerk. Doel: Het doen van een eerste aanzet om de validiteit en betrouwbaarheid van de GVL bij ouders met een VB te bepalen. Methode: Bij 24 ouders met een VB is de GVL mondeling afgenomen, waarvan bij 16 ouders een tweede keer (na gemiddeld 31 dagen). De interne consistentie en test-hertestovereenstemming voor de GVL zijn bepaald. Daarnaast is een andere gezinsvragenlijst afgenomen, de Gezinsklimaatschaal (GKS-II), om de convergente en divergente validiteit te bepalen. Resultaten: De interne consistentie was voor alle subschalen (behalve Organisatie; α = .36) en de totale schalen ruim voldoende tot goed (α = .73 - .85). Voor alle subschalen en de totale schalen is een goede tot uitstekende testhertestovereenstemming met intraklassencorrelaties tussen .72 - .99. Daarnaast verschilden de gemiddelde subschaalscores op beide afnamemomenten alleen significant voor Communicatie (Z = -0.56; p = .02) en de Totaal GVL-partner (Z = -1.97; p = .05). Meerdere verwachte samenhangen op basis van eerder onderzoek en inhoudelijke gronden tussen de subschalen van de GVL en GKS-II werden bevestigd. Echter kon de convergente en divergente validiteit niet bevestigd worden, door onverwachte significante samenhangen tussen enkele subschalen. Conclusie: De GVL is betrouwbaar en deels valide gebleken voor ouders met een VB. Vanwege een kleine steekproef wordt verder onderzoek aangeraden om deze resultaten te bevestigen en uit te breiden. De GVL lijkt geschikt voor gebruik in de klinische praktijk, mits in groter onderzoek de betrouwbaarheid en validiteit wordt bevestigd.