Organisatiesocialisatie in studentensportverenigingn. Een onderzoek naar de bewuste en onbewuste inzet van socialisatietactieken binnen studentensportverenigingen.

Abstract

In de organisatiekunde wordt al langer gesproken over het belang van het socialiseren van nieuwkomers in een organisatie. Onder socialisatie wordt het proces verstaan waarbij nieuwkomers de kennis en vaardigheden opdoen en de normen en cultuur van het sociale systeem leren begrijpen zodat zij effectief kunnen participeren in de organisatie (Van Maanen & Schein, 1979; Jones, 1986). In 2011 formuleert Ruud Stokvis in een unpublished manuscript zijn theorie over de centrale processen die het voortbestaan van de sportclub bepalen. Een succesvol socialisatieproces maakt hier onderdeel vanuit. Hij verwijst daarbij naar het stabiele karakter van de studentensportvereniging (ssv), en de mate waarin dit type sportclub erin slaagt om continuïteit te bieden aan leden het voortbestaan van de club te waarborgen. Een hoog verloop aan leden en snelle wisselingen van het (bestuurlijk) kader suggereren dat ssv’s bewust invulling geven aan socialisatieprocessen. De onderzoeksvraag die op basis daarvan gesteld wordt binnen deze studie luidt dan ook: welke tactieken worden door de bestuurders van studentensportverenigingen in Utrecht ingezet ten behoeve van het socialisatieproces van nieuwe leden, en wat zijn de werkzame elementen van deze socialisatietactieken?

Door de inzet van specifiek vijf socialisatietactieken structureren de ssv’s hun socialisatie- inspanningen en weten ze continuïteit voor hun leden te bewerkstelligen. Opvallend is echter dat bestuurders zich lang niet altijd bewust zijn van de gekozen tactieken, en dat tactieken eveneens onbewust worden geselecteerd door de studentbestuurders.

Groepservaringen als basis voor het verenigingsleven Veruit de meest genoemde socialisatietactiek betreft het organiseren van sociale evenementen ten behoeve van het creëren van sociale verbondenheid in de eerste maanden van het lidmaatschap. Het belang van commissiewerk is daarbij groot, omdat dergelijke groepen niet draaien om het werk dat verricht wordt, maar juist door de sociale verbintenissen die dit teweegbrengt.

Een belangrijke rol voor veteranen Ouderejaarsleden, ook wel ‘veteranen’ genoemd, spelen een belangrijke rol binnen de socialisatieprocessen bij studentensportverenigingen. Ze voorzien nieuwe leden van informatie over de vereniging, brengen nieuwe leden in contact met anderen en promoten deelname aan (sociale) activiteiten en commissies. In veel opzichten fungeren ouderejaarsleden ook binnen de sportvereniging als geheel als verlengstuk van de bestuurder.

Formele en informele leerervaringen De ssv’s maken daarnaast gebruik van een combinatie aan formele en informele socialisatietactieken. Kennis over de vereniging kan worden opgedaan door middel van introductiedagen waarbij verplicht vrijwilligerswerk wordt toegelicht, maar ook informele uitwisselingen met veteranen vormen een manier om kennis over te brengen.

Planvorming en de kracht van standaardisatie Opvallend is dat studentensportverenigingen jaarlijks vrijwel dezelfde activiteitenkalender herhalen en daarmee jaarlijks vrijwel dezelfde socialisatietactieken inzetten ten behoeve van de socialisatie van nieuwe leden. Feedback ter bevordering van het socialisatieproces

De vijfde socialisatietactiek betreft het met enige regelmaat vragen naar feedback en input vanuit leden. Het maakt dat de plannen jaarlijkse geoptimaliseerd raken, en draagt bij aan het democratische gehalte van de vereniging.

De werkzame elementen die binnen deze socialisatietactieken naar voren komen hebben allemaal te maken met de rol van de bestuurder binnen de studentensportvereniging. Met name de mate waarin bestuurders zichzelf als veteranen inzetten en eerstejaarsleden bij de hand nemen, en de mate waarin zij verantwoordelijk zijn voor de (verschillende vormen van) communicatie maken dat de socialisatietactieken succesvol kunnen worden ingezet.