"De Spaanse Dodendans. De politieke consequenties van de Spaanse Burgeroorlog (1936-39) voor de binnenlandse politiek en de ‘doctrine van de uiterste noodzaak’ van de Roomsch-Katholieke Staatspartij"

Abstract

Het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog zette de Europese machtsverhoudingen op scherp. Toch was deze geladen politieke atmosfeer niet genoeg voor het in werking treden van de "doctrine van de uiterste noodzaak" van de RKSP, en daarmee een doorbraak van de traditionele antithese die de politieke partijen in Nederland in de jaren dertig nog steeds in zijn greep hield. De vrees van de RKSP-partijleiding voor het overlopen van de katholieke arbeiders naar de socialisten was hiervoor de belangrijkste verklaring. Maar hoe werd er in deze situatie gereageerd op het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog? Greep de RKSP de Spaanse Burgeroorlog aan om deze in verband te brengen met de doctrine, en versterkte het de afkeer van de katholieke partij ten opzichte van de socialisten? Of, ondanks dat het niet zover kwam, leidde de frustratie van de internationale verhoudingen door de burgeroorlog wel tot nieuwe gedachtevorming over de mogelijkheid een meer eensgezinde regering te vormen? Dit zijn vragen, die worden opgeroepen rondom de kernvraag van dit onderzoek: wat was de invloed van de Spaanse Burgeroorlog op de binnenlandse politiek van de RKSP, ten aanzien van de doctrine van de uiterste noodzaak? Binnen de algemene context van de jaren dertig, en specifiek de jaren van de burgeroorlog, zal hier naar worden gekeken.