| dc.description.abstract | Dit is een onderzoek naar welke rol lobbyregulering kan spelen in relatie tot de transparantie
van de Nederlandse tabakslobby. Om dit te onderzoeken, worden de percepties van
beleidsmakers, lobbyisten en het maatschappelijk middenveld geanalyseerd. Van de
verschillende actorgroepen in dit onderzoek wordt verwacht dat zij elk op een eigen manier de
lobbyreguleringsinstrumenten beoordelen en tevens verschillend aankijken tegen het concept
van transparantie. Transparantie wordt in dit onderzoek gezien als een multidimensionaal
concept, bestaande uit openbaarheid van informatie, een gelijke toegang tot beleidsmakers en
de verantwoording over hoe tot beleid tot stand is gekomen. Deze drie dimensies vormen samen
het transparantiekader en vormen hiermee het ideaal van een transparante lobby. Uit eerder
onderzoek blijkt dat het lobbyregister, de openbare agenda’s en de lobbyparagraaf als
reguleringsinstrument bij kunnen dragen aan het verwezenlijken van deze transparantie (Bitoni
& Mariotti, 2021, p. 152), waardoor het onderzoek zich op deze drie reguleringsinstrumenten
richt. De bevindingen tonen aan dat transparantie als algemeen ideaal breed wordt gedeeld,
maar dat in de context van de tabakslobby spanningen ontstaan tussen ideaal en realiteit. Artikel
5.3 van het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging vermindert weliswaar het directe
contact tussen de overheid en de tabaksindustrie, maar zorgt er tegelijkertijd voor dat
transparantie als multidimensionaal concept in deze context geen passend ideaal vormt.
Lobbyreguleringsinstrumenten worden als zinvol beschouwd, maar blijken in de praktijk vaak
symbolisch, ontoereikend of slecht geïmplementeerd. De mogelijkheden van lobbyregulering
om indirecte beïnvloeding inzichtelijk te maken, blijken bovendien beperkt. De effectiviteit van
lobbyregulering blijkt sterk afhankelijk van politieke wil, cultuur en handhaving. Dit onderzoek
benadrukt daarmee de noodzaak om transparantie als contextueel begrip te benaderen en
kritisch te reflecteren op de grenzen van bestaande lobbyregulering. | |
