Verpleegkundige inzichten over zelfmanagement bevordering bij diabetes patienten van Turkse en Marokkaanse origine

Abstract

Samenvatting Aanleiding: Diabetesverpleegkundigen spelen een belangrijke rol in de begeleiding en ondersteuning bij het zelfmanagement van de diabetespatiënten. Het tot stand brengen van zelfmanagement bij diabetespatienten is echter een complex geheel en wordt beïnvloed door een grote verscheidenheid aan factoren, waaronder etniciteit. De grootste groep etnische minderheden in Nederland zijn de mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst. Uit onderzoek naar verschillen tussen diabetespatiënten van Turkse en Marokkaanse origine en patiënten van Nederlandse origine, blijken zij slechtere diabetische uitkomsten te hebben. Diabetesverpleegkundigen die veel met deze patiënten werken hebben door hun ervaring mogelijk belangrijke inzichten hoe zij deze patiënten het beste kunnen begeleiden en zo het zelfmanagement kunnen bevorderen. Vraag: ‘Hoe bevorderen diabetesverpleegkundigen zelfmanagement bij diabetespatiënten van Turkse en Marokkaanse origine?’ Methode: Er heeft een kwalitatief survey onderzoek plaatsgevonden. Met behulp van een doelgerichte homogene steekproef en de sneeuwbalmethode zijn 12 diabetesverpleegkundigen geincludeerd, die vervolgens geïnterviewd zijn. De interviews waren semi-gestructureerd van aard. Resultaat: Belangrijkste barrières/belemmeringen in de begeleiding van zowel de Turkse als de Marokkaanse patiënten zijn: gebrekkig ziekte-inzicht, andere ideeën over ziekte, religie, voeding en beweging, communicatie, vakantie naar eigen land, sociale problemen en psychische problemen. Een specifiek aandachtspunt bij de Turkse patiënten is hun neiging om altijd ‘ja’ te zeggen. Aandachtspunten bij Marokkaanse patiënten zijn gebrek aan self-efficacy en sociale bemoeienis. Diabetesverpleegkundigen kunnen hierop inspelen door samen te werken met andere mensen (artsen, imams, psycholoog, kinderen), kennis van religie en cultuur hebben, een luisterend oor bieden, zoveel mogelijk randvoorwaarden scheppen, tolk inschakelen, checken of informatie wordt begrepen, uitgebreide anamnese houden, confronteren en het self-efficacy helpen vergroten (hen voor laten doen en kleine resultaten boeken). Verder is het geven van informatie op maat belangrijk (kort en simpel, herhalen, plaatjes gebruiken, concrete adviezen geven). Discussie: Reikwijdte onderzoek beperkt zich tot perifeer ziekenhuis, maar is door enige heterogeniteit onder de diabetesverpleegkundigen toch iets ruimer. Uitspraken gaan vooral over eerste generatie Turken en Marokkanen. Een belangrijke aanbeveling is om als verpleegkundige door een uitgebreide anamnese inzicht te krijgen in de ziekte-ideeën en -beleving van de patiënten, en zo daarop in te kunnen spelen. Trefwoorden: diabetes, zelfmanagement, Turken, Marokkanen