City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling: Op weg naar een duurzame integrale samenwerking

Abstract

Het grote woningtekort en de vraag naar meer toekomstbestendige gebieden maakt dat de gebiedsontwikkeling in Nederland onder druk staat. Er is behoefte aan nieuwe vormen van gebiedsontwikkeling waar de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling, als onderdeel van Agenda Stad (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), in moet voorzien. City Deals kenmerken zich als horizontale samenwerkingsverbanden tussen overheidspartijen en niet-overheidspartijen om vooruitgang te boeken op stedelijke transitie-opgaven.

Gebiedsontwikkeling is hierbij een complex proces, waarbij er sprake is van wederzijdse afhankelijkheid tussen publieke en private partijen in de realisatie van gebiedsontwikkelingsprojecten. Deze wederzijdse afhankelijkheid resulteert dan ook vaak in een langdurige samenwerking tussen deze partijen. Aan de hand van de collaborative governance theorie van Ansell & Gash (2007), aangevuld met elementen van Emerson et al. (2011), zal dit onderzoek inzoomen op deze samenwerkingsverbanden en de rol voor de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling. In dit onderzoek wordt dan ook de volgende hoofdvraag beantwoord: welke factoren begunstigen en belemmeren een effectieve gezamenlijk aanpak gebiedsontwikkelingsprocessen en op welke manier kan de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling begunstigende factoren versterken en belemmerende factoren wegnemen?

Voor het beantwoorden van deze deelvraag zijn in totaal dertien semi-gestructureerde interviews gehouden, waaronder elf deelnemers aan de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling. Aanvullend heeft er een documentanalyse plaatsgevonden, waarin een zestal documenten geanalyseerd is. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een zestal begunstigende factoren en een zestal belemmerende factoren voor effectief samenwerken in gebiedsontwikkeling. Vooral voor de belemmerende factoren lijkt de collaborative governance theorie hier dan ook tekort te schieten. Op basis van deze factoren kan een vijftal rollen onderscheiden worden waar de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling op zou moeten inspelen: de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling als begeleider, als beleidsvernieuwer, als hoeder van horizontaal samenwerken, als hoeder van welwillenden en als facilitator van een leerproces. Deze vijf rollen resulteren uiteindelijk in een aantal praktische handvaten voor Agenda Stad en de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling in het specifiek.