Persfotograaf of Plaatjesjager? Fotografie voor het geïllustreerde tijdschrift voor en na de tweede wereldoorlog.

Abstract

Henk Blansjaar, een naam die voor velen nog onbekend is, was een vakfotograaf in hart en nieren. Zijn werk werd in de jaren vijftig en zestig wekelijks door honderdduizenden mensen bekeken. In de naoorlogse jaren was Henk Blansjaar een van de topfotografen die in vaste dienst was bij Uitgeverij De Spaarnestad. Ondanks dat vrij werk ontbreekt in Blansjaars’ oeuvre, zijn de foto’s van een niet te ontkennen kwaliteit. Wanneer hij met zijn vinger op de ontspanknop van zijn camera drukte, was dat zelden een spontane actie. Met de voorstelling, de compositie, het licht, de kleur en het kader precies uitgedacht, wist hij elke foto-opdracht te transformeren tot een plaatje dat aan alle kanten klopte. Uit zijn werk spreekt, spontaan of geregisseerd, vrijwel altijd een verhaal, karakter of emotie.

In 1973 heeft er een grote opschoning van het fotoarchief plaatsgevonden bij Uitgeverij De Spaarnestad. Vanwege de verhuizing van het bedrijf zijn naar schatting ongeveer 35.000 glasnegatieven en een groot maar onbekend aantal rol- en vlakfilmnegatieven aan een opkoper verkocht. Werk van generaties staffotografen van De Spaarnestad is verloren gegaan; alleen de fotoafdrukken en dia’s werden bewaard, op een zeer klein aantal negatieven na. Ondanks dat ook nagenoeg bijna alle negatieven van Henk Blansjaar verloren zijn gegaan en zijn werk alleen via afdrukken in het onderwerpenarchief of op de naam van de geportretteerde persoon terug te vinden is. Geeft zijn werk genoeg aanleiding om uitgebreider stil te staan bij de vraag ‘Wie was Henk Blansjaar’ en om een duik te nemen in de wereld van de persfotografie van de katholieke Haarlemse Uitgeverij De Spaarnestad NV. Hoe kan een dergelijke vakfotograaf als Blansjaar nu werkelijk geplaatst worden binnen de geschiedschrijving van de naoorlogse persfotografie in Nederland?