Leren van Diversiteit: Op Weg naar Inclusief Onderwijs Ervaringen en Perspectieven van Professionals in het Basisonderwijs over Cultureel Relevante Pedagogiek in Amsterdam

Abstract

Kansenongelijkheid en negatieve ervaringen van leerlingen met een migratieachtergrond vormen een groeiend probleem in het Nederlandse basisonderwijs. Door het toenemende aantal mensen met een migratieachtergrond wordt de noodzaak van inclusief onderwijs steeds groter. Cultureel relevante pedagogiek wordt als overkoepelend raamwerk voorgesteld waarin álle leerlingen gelijkwaardig worden behandeld. Binnen dit kader staan vijf thema’s centraal: identiteit en prestaties, gelijkwaardigheid en uitmuntendheid, ontwikkelingsgeschiktheid, onderwijzen van het volledige kind en de leerling-leerkracht relatie. Dit onderzoek verkent de visie en ervaringen van onderwijsprofessionals met cultureel relevante pedagogiek op twee basisscholen in Amsterdam Zuidoost. Er is een casestudy uitgevoerd door middel van semigestructureerde interviews (n=10) en een documentanalyse van twee schoolgidsen en één schoolplan. Resultaten laten zien dat er vijf thema’s leven onder de professionals: feestdagen, ouderbetrokkenheid en communicatie, lesmateriaal en representatie, leerlinggerichte aanpak, en de leerkrachtenrol en houding. Hoewel er in de praktijk aandacht is voor diversiteit en inclusie, heeft cultureel relevante pedagogiek nog geen centrale plek in het schoolbeleid. Professionals zien het gevoel van veiligheid op school als sterk punt, tegelijkertijd wordt de werkdruk en tijdsgebrek als uitdaging gezien. Professionals op de twee scholen staan overwegend positief tegenover cultureel relevante pedagogiek en proberen dit actief toe te passen, maar ervaren belemmeringen op structureel niveau. Een betere inbedding in beleid en schoolorganisatie is nodig om structurele kansenongelijkheid daadwerkelijk tegen te gaan.