Citizenship und DaF-Unterricht in einem Lehrplan vereint

Abstract

Deze masterscriptie onderzoekt hoe burgerschapsvorming (Citizenship) geïntegreerd kan worden in het vak Duits als vreemde taal (DaF) in de bovenbouw van havo en vwo in Nederland. Sinds 2021 is burgerschapsvorming wettelijk verplicht in het Nederlandse onderwijs, maar binnen het curriculum voor moderne vreemde talen ontbreekt het nog aan een inhoudelijke en didactische concretisering.

Op basis van de theorieën van discursieve landeskunde (Altmayer), waarbij cultuur als een dynamisch en talig construct wordt gezien, en cultuurreflexief leren (Jentges), dat de nadruk legt op kritische reflectie en perspectiefwisseling, wordt in deze studie een conceptueel leerplan ontwikkeld. Dit leerplan koppelt drie centrale burgerschapsthema’s, democratie, solidariteit en digitaal samenleven, aan de kwalificatiedoelen van het vak Duits, zoals vastgesteld voor havo- en vwo-leerlingen.

De ontwikkeling en evaluatie van het leerplan volgen een design-based research-aanpak, waarbij twee iteratieve rondes van feedback zijn verzameld via semi-gestructureerde interviews met ervaren docenten uit zowel het talen- als het maatschappijvakgebied. Hoewel het leerplan niet in de klas is getest, geven de resultaten aan dat de inhoud thematisch relevant en didactisch veelbelovend is. Wel wijzen de geïnterviewde docenten op de noodzaak van duidelijke voorbeelden, eenvoudigere opdrachten en structurele ondersteuning bij de implementatie.

Deze scriptie levert daarmee een eerste, theoretisch onderbouwde bijdrage aan het realiseren van een geïntegreerde aanpak van taal- en burgerschapsvorming binnen het moderne vreemde talenonderwijs.