MA-scriptie Zingbaar volgens Zangers Pauline Madelon Prange 6174779

Abstract

IDe hoofdvraag van dit onderzoek luidde: Hoe beoordelen zangers de zingbaarheid van de Nederlandse vertaling van de musical Spamalot op zowel fonologisch (klankvorming), lexicaal en syntactisch (ritme, grammatica en taalgebruik), semantisch (inhoudelijke betekenis) als pragmatisch (interpretatief) gebied

Om deze vraag te beantwoorden, werden de zingbaarheid van de Nederlandse vertaling van de musical Spamalot, geschreven door Eric Idle van Monty Python in 2004, onderzocht in een enquête-gebaseerde studie onder tweeëntwintig zangers van musicalvereniging Belcanto en één zanger uit de cast die deze musical uitvoerden in de eerste Nederlandse vertaling uit 2011 door Stany Crets en Allard Blom. De deelnemende zangers reflecteerden in de vragenlijst op hun eigen ervaringen tijdens zingen in het algemeen en het zingen van deze vertaling waarbij de nadruk ligt op aspecten als klankvorming, interpretatieve mogelijkheden, ritme en grammaticaal taalgebruik. In dit onderzoek vormen deze aspecten de vier hoofdelementen in nieuw vastgestelde vertaalcriteria, de SING-criteria. Deze zijn gebaseerd op diverse wetenschappelijke onderzoeken en input van liedvertalers. De SING-criteria werden door de input van de deelnemende zangers aangescherpt. Een eerste validatie van deze criteria werd gedaan door middel van een analyse van twee liederen uit de musical Spamalot. In deze eerste analyse werd de functionaliteit van deze criteria bevestigd. Hierdoor werd duidelijk dat deze criteria zouden kunnen dienen als richtlijn voor liedvertalers omdat deze criteria vertalers een breder inzicht bieden in hoe zangers het concept zingbaarheid ervaren. In dit onderzoek wordt een meervoudig, genuanceerd beeld gegeven van wat zingbaarheid volgens zangers inhoudt. De ervaringen van de deelnemende zangers rondom de zingbaarheid van de doeltekst van de musical Spamalot afhankelijk zijn van meerdere factoren uit alle vier de criteria. In de vragenlijst geven de 23 zangers blijkt dat zangers een duidelijk beeld over hun ervaringen tijdens het zingen van een vertaalde zangtekst en over zingen in het algemeen. De deelnemende zangers gaven in de vragenlijst aan wat zij op welk gebied binnen de SING-criteria als tekortkomingen ervaarden in de vertaling van de musical Spamalot. Zij gaven daarmee eveneens antwoord op de overkoepelende vraag: Wat zijn de specifieke vocale, interpretatieve en emotionele uitdagingen waarmee zangers worden geconfronteerd tijdens het uitvoeren van de musical Spamalot in de Nederlandse vertaling? Door deze veelzijdige reflecties van de zangers blijken ervaringen van zangers zeer waardevol binnen het vertaalproces. Hierdoor is het hoofddoel van dit onderzoek bereikt. Daarnaast blijkt uit de andere analyses van twee liederen dat deze SING-criteria een effectief hulpmiddel zijn bij het analyseren van vertalingen en dat deze criteria zouden kunnen dienen als richtlijn of vertaalmodel voor vertalers. Daarmee is ook het tweede hoofddoel van dit onderzoek bereikt. Dat de SING-criteria als vertaalmodel gehanteerd zouden kunnen worden lijkt essentieel omdat zangers hoge eisen stellen aan de zingbaarheid van vertalingen. Zangers blijken niet alleen uitvoerders van een vertaling maar ook interpreteerders die actief invloed uitoefenen op de uiteindelijke zangtekst.