Hoe geven groepsleerkrachten op Vreedzame scholen invulling aan burgerschapsvorming?

Abstract

Samenvatting Door afname in sociale cohesie, een toename in pluriformiteit en het aantal geweldplegingen in Nederland, dreigt de samenhang in de maatschappij te verminderen. Democratie, in de vorm van burgerschapsvorming, kan zorgen voor een hernieuwing in samenhang en dient te worden gestimuleerd in het onderwijs. Hierbij is een grote rol weggelegd voor groepsleerkrachten in het basisonderwijs. Methodologie:in dit onderzoek is, door middel van het afnemen van interviews, onderzocht hoe groepsleerkrachten die werken met het programma de Vreedzame School, burgerschapsvorming in de praktijk toepassen. Aan de hand van drie vignetten (over autonomie, aanpassing en sociale betrokkenheid) is gekeken welke burgerschapswaarden leerkrachten het meest toepassen in de klas. Ook is bepaald welk type burgerschap (individualistisch/calculerend, aanpassingsgericht of kritisch-democratisch) groepsleerkrachten het meest nastreven. Tevens is er een onderscheid aangebracht tussen groepsleerkrachten in onder-, midden- en bovenbouw. Resultaten:het merendeel van de groepsleerkrachten in dit onderzoek was, voor dit onderzoek, niet bekend met de term burgerschapsvorming. Het programma de Vreedzame School biedt volgens hen een ondersteunende rol bij burgerschapsvorming. Groepsleerkrachten in de onderbouw besteden voornamelijk aandacht aan aanpassingsgericht burgerschap. In de middenbouw vinden groepsleerkrachten met name kritisch-democratisch burgerschap belangrijk. In de bovenbouw ligt de verdeling tussen de typen ongeveer gelijk. Conclusie: de groepsleerkracht speelt een sterke rol bij burgerschapsvorming. Er dient in het programma van de Vreedzame School meer aandacht worden besteed aan uitleg van het begrip burgerschapsvorming en op welke manier dit toegepast kan worden. Uit dit onderzoek blijkt dat veel groepsleerkrachten niet bekend zijn met de term burgerschapsvorming, maar het wel toepassen.