AI'll be watching you

Abstract

Met de invoering van de AI-act lijkt de Europese wetgever de deur gedeeltelijk open te zetten voor het gebruik van AI bij cameratoezicht, met strikte voorwaarden voor toepassingen in wetshandhaving. AI maakt het mogelijk om grote hoeveelheden data in real-time te analyseren, wat nuttig kan zijn bij de opsporing en identificatie van specifieke verdachten. Dit onderzoek richt zich op de vraag onder welke transparantievereisten de toepassing van AI bij real-time biometrische herkenning kan voldoen aan de eisen van een eerlijk proces, zoals vastgelegd in artikel 6 EVRM, met de nadruk op interne openbaarheid in het strafproces.

Uit het onderzoek blijkt dat nauwkeurige verslaglegging essentieel is, waarbij het bijhouden van logboeken over het gebruik van het AI-systeem en de vergeleken data verplicht is. Voor een effectieve verdediging is het van belang dat de verdediging gelijke toegang heeft tot het bewijsmateriaal. Dit betekent echter niet dat de verdediging toegang hoeft te krijgen tot de ruwe data. Volgens de jurisprudentie van het EHRM volstaat toegang tot de relevante dataset in het procesdossier voor een effectieve verdediging.

In de Nederlandse strafrechtspraktijk blijkt dat het Openbaar Ministerie vaak zelfs verder gaande mogelijkheden biedt om de data te analyseren, wat bijdraagt aan een effectieve verdediging. Hoewel het gebruik van AI bij live cameratoezicht op dit moment geen grote problemen lijkt op te leveren voor de interne openbaarheid van het strafproces, blijft het belangrijk om de toepassing van AI kritisch te blijven monitoren om mogelijke risico's voor fundamentele rechten te voorkomen.