Ontwarren van een wicked problem: Een advies voor de aanpak van rechts-extremistische dreigingen in Nederland

Abstract

In Nederland heeft de opkomst van rechts-extremisme geleid tot intensievere inspanningen binnen het coördinatiekader voor terrorismebestrijding. Deze vorm van extremisme manifesteert zich voornamelijk online, wat nieuwe uitdagingen met zich meebracht voor de coördinatie tussen overheidsinstanties en veiligheidsdiensten. Het onderzoek richtte zich op hoe dit kader de aanpak van rechts-extremistische dreigingen faciliteert, met een focus op samenwerking, informatie-uitwisseling en gecoördineerde acties. Onderzoeksvraag: "Hoe faciliteert het bestaande coördinatiekader voor terrorismebestrijding in Nederland de aanpak van rechts-extremistische dreigingen?" Door middel van een combinatie van interviews en documentanalyse heeft het onderzoek de effectiviteit onderzocht van het bestaande coördinatiekader voor terrorismebestrijding in Nederland. Hierbij zijn verschillende theoretische perspectieven op netwerkverbanden toegepast om inzicht te krijgen in de formele en informele mechanismen van coördinatie tussen diverse overheidsinstanties en veiligheidsdiensten. Het coördinatiekader omvat een breed scala aan actoren zoals de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), politie, en gemeenten. Deze actoren werken samen om dreigingen te identificeren, te monitoren en effectief aan te pakken. Het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, gepubliceerd door de NCTV, fungeert als belangrijk instrument voor het signaleren van dreigingen, inclusief die van rechts-extremistische aard. Echter, het onderzoek benadrukt ook diverse uitdagingen. Zo wordt de aanpak bemoeilijkt door de opkomst van online radicalisering en de normalisering van extremistische ideologieën binnen de samenleving. Deze ontwikkelingen vereisen een voortdurende aanpassing van technologieën en strategieën om effectieve surveillance en juridische vervolging mogelijk te maken. Vanuit theoretisch oogpunt belicht het onderzoek de complexe dynamiek van netwerkverbanden in de veiligheidscontext, waarbij beleidsnetwerken invloed hebben op besluitvormingsprocessen en de uitvoering van maatregelen. Het biedt waardevolle inzichten voor beleidsmakers en instanties om de coördinatie en samenwerking te verbeteren tussen verschillende niveaus van overheidsinstanties en organisaties. Concluderend benadrukt dit onderzoek de noodzaak van een geïntegreerde aanpak voor het bestrijden van rechts-extremisme in Nederland, waarbij de samenwerking binnen het coördinatiekader voor terrorismebestrijding centraal staat. Het biedt een kritische analyse van de huidige aanpak en suggereert, in hoofdstuk acht, richtingen voor toekomstig beleid en onderzoek, met als doel de nationale veiligheid te versterken en dit wicked problem iets te ontwarren.