Publieke waarde van topsportprestaties en topsportevenementen

Abstract

Dit onderzoek is uitgevoerd omdat de samenleving steeds sterker verlangt van sportbonden dat ze publieke waarde creëren via topsport. Deze verwachting zorgt ervoor dat de topsportfinanciering die sportbonden ontvangen onder druk komt te staan. Het wordt van belang dat sportbonden aan de samenleving tonen in hoeverre ze publieke waarde creëren.

Sportbonden kunnen onder andere publieke waarde creëren via topsportprestaties en topsportevenementen, wanneer sprake is van doordacht en samenhangend beleid. Het is tot dusver niet inzichtelijk op welke wijze sportbonden gebruik maken van deze instrumenten. In dit onderzoek is bestudeerd op welke wijze de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) hiervan gebruik heeft gemaakt tijdens het EK Hockey 2017 en welke verandertheorie daaraan ten grondslag lag om publieke waarde te creëren.

Om dit te kunnen bestuderen is gebruik gemaakt van de Theory of Change (ToC). Dit model biedt inzicht in hoeverre een organisatie gebruik heeft gemaakt van samenhangend en doordacht beleid om publieke waarde te creëren. De data voor dit onderzoek is verzameld via documentanalyse, interviews en één focusgroep.

De KNHB heeft deels een doordachte en samenhangende verandertheorie gehanteerd. Uit de data blijkt dat de KNHB met behulp van hun eigen evenementenafdeling veel activiteiten heeft georganiseerd rondom het EK Hockey 2017, zowel binnen als buiten hockeyverenigingen. Deze activiteiten waren deels afgestemd op de strategie en het beleid van de KNHB. Veel van de activiteiten hadden tot doel om publieke waarde te creëren. De KNHB heeft deze activiteiten mede kunnen organiseren door steun vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de gemeente Amsterdam. Niettemin blijkt uit de reconstructie van de ToC dat de publieke waarde- creatie beter had gekund. De KNHB heeft nauwelijks topsportprestaties ingezet om publieke waarde te creëren. Ook is het niet compleet inzichtelijk in hoeverre alle activiteiten en daaraan gekoppelde doelstellingen effectief en efficiënt waren, omdat niet of onjuist gemeten is of het beleid geleid heeft tot de gewenste resultaten. Verder blijkt uit de analyse dat de KNHB geen volledig inzicht had hoe de beschikbare middelen zijn ingezet voor elk van de activiteiten.

Op basis hiervan wordt aanbevolen om tijdens het WK Hockey 2026 voorafgaand aan het evenement een Theory of Change op te stellen waarin ook activiteiten zijn opgenomen om topsportprestaties te benutten. Ook wordt aanbevolen om in de toekomst systematisch metingen uit te voeren in hoeverre de gewenste resultaten zijn behaald en inzichtelijk te maken welke middelen per activiteit worden ingezet.