Bouwen aan een gezonde stad: kansen en uitdagingen voor een gezonde voedselomgeving bij gebiedsontwikkeling

Abstract

Ongezond voedsel domineert de Nederlandse voedselomgeving, resulterend in ernstige gevolgen voor de volksgezondheid. De grote beschikbaarheid van ongezond voedsel, dat altijd en overal verkrijgbaar is, draagt bij aan de stijging van het aantal mensen met overgewicht en obesitas. Dit leidt tot stijgende zorgkosten, diverse niet-overdraagbare ziektes en een verminderde kwaliteit van leven. Het is daarom van cruciaal belang om een gezondere voedselomgeving te creëren.

Echter, interventies om de voedselomgeving te verbeteren zijn voornamelijk gericht op het individuele niveau, terwijl vanwege het multidimensionale karakter van de voedselomgeving een bredere aanpak noodzakelijk is. Zo is het van belang om ook de ruimtelijke omgeving mee te nemen. Denk hierbij aan het aantal, type en de toegankelijkheid van gezonde voedselaanbieders. Tot op heden is er weinig onderzoek gedaan naar hoe dit het best geïmplementeerd kan worden. Dit onderzoek draagt bij aan de literatuur op dit gebied door specifiek te kijken hoe de implementatie van een gezonde voedselomgeving kan worden bevorderd binnen het proces van gebiedsontwikkeling. Met gebruik van de Multi-Level Perspectief theorie en de drie kernprocessen van niche-innovaties is onderzocht hoe gezonde voedselaanbieders zich kunnen vestigen in nieuwe gebiedsontwikkelingen. Interviews met stakeholders uit de gemeente en de vastgoedsector bieden inzicht in de kansen en uitdagingen.

Resultaten geven weer dat er winst te behalen valt binnen de drie kernprocessen. Visies over een gezonde voedselomgeving worden onvoldoende geïntegreerd en geborgd, en verwachtingen tussen stakeholders zijn uiteenlopend. Het uitbreiden van netwerken met diverse relevante stakeholders is waardevol. Daarnaast ontbreekt het binnen de huidige situatie aan middelen voor een succesvolle transitie naar een gezonde voedselomgeving. Bovendien benadrukken de bevindingen het belang van een systeemaanpak om veranderingen te realiseren op verschillende niveaus binnen het complexe systeem van de voedselomgeving en gebiedsontwikkeling.

Het onderzoek toont realistische kansen op het gebied van beleid, samenwerking en leerprocessen. Een geïntegreerde en systemische aanpak is essentieel om de gewenste transitie naar een gezonde voedselomgeving binnen gebiedsontwikkeling te realiseren.