De Nederlandse invloed op de waterhuishouding en het cultuurlandschap in Pruissen, 1600-1900

Abstract

Menskracht, technische expertise en kapitaal uit de lage landen spelen tussen 1600 en 1900 een rol bij de transformatie van het Pruisische landschap. Migranten maken braakliggend land vruchtbaar en winnen land op de zee; ingenieurs en financiers uit de lage landen realiseren waterbouwkundige projecten en Hollands-Duitse edelen verfraaien hun landgoederen en brengen landstreken tot economische ontwikkeling. Dit thesis beschrijft aan de hand van water- en landbouwbouwkundige casussen en van biografieën van individuele betrokkenen, hoe het landschap verandert en welke rol de lage landen hierin spelen. De Nederlandse inbreng wordt zichtbaar in nieuwe waterwegen en landbouwareaal, de overname van ‘Hollandse’ voorbeelden van watermanagement en agrarische architectuur, de naamgeving van nieuwe woonplaatsen en in het in algemene zin transformeren van het natuur- en cultuurlandschap. Eén van de wezenlijke conclusies van dit thesis is, dat deze transformatie het gezamenlijke product is geweest van meerdere sociale klassen. De bestaande geschiedschrijving concentreert zich voornamelijk op de categorie (land)arbeiders en mag worden aangepast om ook technische professionals en investeerders uit de gegoede burgerij, evenals de adellijke elite een plaats te geven. Kwantitatieve en kwalitatieve oordelen over hun betrokkenheid zijn moeilijk te trekken door onder andere de schaarsheid van demografische data. De contouren van de migratie wordt daarom geschetst in biografieën en individuele voorbeelden.