De stem van het verleden: Het transgenerationele geheugen bij de derde generatie Indische Nederlanders

Abstract

In deze thesis wordt de werking van het transgenerationele geheugen bij de derde generatie Indische Nederlanders onderzocht. Het doel van dit onderzoek is om te begrijpen hoe de traumatische ervaringen en herinneringen van de eerste generatie Indische Nederlanders worden doorgegeven en uiteindelijk bij de derde generatie terechtkomen. Dit wordt onderzocht aan de hand van acht interviews met derde generatie Indische Nederlanders. Een belangrijk aspect in dit onderzoek is de rol van stilte. Zo heeft er in de samenleving voor een lange tijd een stilte geheerst rondom de geschiedenis van Nederlands-Indië. Deze stilte heeft er onder andere toe geleid dat er geen ruimte was voor de Indische Nederlanders om hun traumatische ervaringen te verwerken. Ook heerst er binnen Indische families een stilte over het verleden in de vorm van ‘Indisch zwijgen’. Dit zwijgen zorgt voor hindernis in de werking van het transgenerationele geheugen omdat verhalen en herinneringen hierdoor niet of nauwelijks worden overgedragen. Ondanks het zwijgen heeft de derde generatie Indische Nederlanders toch bepaalde aspecten meegekregen van de ervaringen van hun voorouders. Hoewel er niet specifiek gepraat kan worden over de overdracht van herinneringen, zijn er weldegelijk bepaalde patronen en gevoelens aan hen meegegeven. Juist vanwege de stilte rondom het verleden lijkt deze generatie meer interesse te hebben in het Indische verleden, omdat zij daarin op zoek zijn naar antwoorden over hun eigen identiteit. Tegelijkertijd is er ook een verandering te zien in hoe de derde generatie de Indische identiteit beschouwd ten opzichte van de eerste generatie. Doordat er nauwelijks collectieve herinneringen zijn doorgegeven binnen de gemeenschap, is er weinig groepsidentiteitsformatie onder de latere generaties. Het Indische wordt dus minder als een vaste etniciteit beschouwd dan voorheen. Toch probeert de derde generatie weer eenheid binnen de gemeenschap te creëren door de stilte rondom het verleden te doorbreken.