Het effect van muziektherapie op de taalontwikkeling van kinderen met TOS: Een literatuuronderzoek

Abstract

Voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) bestaan er diverse vormen van interventies om hun taalbegrip en -productie te stimuleren. Het inzetten van muziek in de behandeling van kinderen met TOS wordt recent onderzocht en muziek wordt af en toe ook al ingezet in interventies. Onderzoek wijst er namelijk op dat taal en muziek belangrijke overeenkomsten hebben wat betreft structuur, neurocognitieve processen en verwervingstraject. De hoofdvraag die daarom in de huidige studie centraal staat, is wat het effect is van muziektherapie op de ontwikkeling van taalvaardigheden van kinderen met TOS. Door middel van een systematische literatuurreview zijn 22 studies geanalyseerd waarin de muzikale vaardigheden en taalvaardigheden van kinderen en adolescenten met TOS worden besproken. De studies zijn gerubriceerd conform de onderdelen ‘muzikale vaardigheden van kinderen met TOS’, ‘specifieke associaties tussen taal en muziek bij kinderen met TOS’ en ‘muziektherapeutische interventies voor kinderen met TOS’. Uit de analyse bleek dat kinderen met TOS naast verstoorde taalvaardigheden ook enkele verstoorde muzikale vaardigheden tonen. Daarnaast zijn enkele specifieke associaties gevonden tussen bepaalde domeinen van taal en van muziek. Zo lijken regelmatigheden in muzikaal ritme een positief effect te hebben op oordelen over grammaticaliteit door kinderen met TOS. Ook lijken de verwerking van de syntaxis van taal en de syntaxis van muziek bij kinderen met TOS gepaard te gaan. Van enkele muziektherapeutische interventies die al worden ingezet voor kinderen met TOS, vanuit de rationale dat er een nauwe verbinding bestaat tussen taal en muziek, hebben interventiestudies laten zien dat ze een positief effect kunnen hebben op bepaalde taalvaardigheden, zoals foneemdiscriminatie, syntactische taalvaardigheden en sociale communicatie. Ondanks dat er niet veel interventiestudies gedaan zijn en dat er weinig artikelen geanalyseerd zijn die specifieke associaties tussen taal en muziek bespreken, is er een basis gevonden in overeenkomsten tussen taal en muziek bij kinderen met TOS en is ontdekt dat muziektherapeutische interventies van waarde kunnen zijn. Voor vervolgonderzoek is het van belang om te focussen op de effecten van muziektherapie op de taalontwikkeling van kinderen met TOS op de langere termijn.