Staatsfeminisme of ‘natuurlijke verschillen:’ de evolutie van genderdiscours in de machtsstrijd tussen Nasser en het Moslimbroederschap

Abstract

In deze masterscriptie wordt geanalyseerd hoe de rechten en mogelijkheden van vrouwen evolueerden gedurende de machtsstrijd tussen de Egyptische president Gamal Abdel Nasser en het Moslimbroederschap in de periode 1954-1970. Tijdens zijn presidentschap voerde Nasser een feministisch beleid dat door theoristen bestempeld is als het ‘staatsfeminisme.’ Hoewel dit beleid erin slaagde grote mijlpalen te behalen wat betreft de politieke rechten en arbeidsmogelijkheden van vrouwen, betekende de autoritaire manier waarop het werd doorgevoerd dat veranderingen niet doordrongen tot alle lagen van de samenleving en dat onafhankelijke feministische organisatie verboden was. Daarnaast had Nassers ideologische tegenpool in de vorm van het Moslimbroederschap een volledig andere kijk op de maatschappelijke rol van vrouwen. Het Broederschap beargumenteerde dat gescheiden genderrollen onderdeel waren van een holistisch islamitisch systeem, waarin de man een publieke en de vrouw een domestieke functie diende te vervullen. Via primair bronnenonderzoek zullen hun standpunten geanalyseerd worden, waarna deze geplaatst worden in een breder theoretisch kader. Hierbij zal gevonden worden dat zowel het standpunt van Nasser als dat van het Moslimbroederschap in grote mate bepaald wordt door utilitaire in plaats van absolute ideologische overwegingen; beide partijen worden voornamelijk gemotiveerd door de pragmatische benodigdheden van hun positie binnen het Egyptische politieke systeem. Hiermee probeert dit onderzoek aansluiting te vinden met een breder wetenschappelijk kader dat probeert de perceptie van een absolute dichotomie tussen islamitische en seculiere partijen te nuanceren, onder andere op het gebied van vrouwenrechten en feminisme.