Complexiteit aan het licht: Kwalitatief onderzoek naar de betekenisgeving van U-TECH community aan de publiek-private samenwerking

Abstract

Eén van de meest urgente maatschappelijke kwesties van deze tijd is het toenemend personeelstekort, dat onder andere in de ICT-sector duidelijk merkbaar is (CA-ICT, 2021). Dergelijke problematiek vereist een gezamenlijke aanpak van organisaties uit zowel de publieke als private sector, waarin verschillende oplossingsrichtingen geïntegreerd worden. Steeds vaker wordt dit georganiseerd middels publiek-private samenwerking (PPS). Dit is een complexe organisatievorm waarin partijen uit de ‘triple helix’ – onderwijs, overheid en bedrijfsleven – samenwerken aan een maatschappelijke kwestie (Talen, 2022). U-TECH community is zo een PPS die zich richt op het aanpakken van de krapte en mismatch op de ICT-arbeidsmarkt. De complexiteit van een PPS wordt veroorzaakt door de verschillende belangen van publieke en private actoren die samenkomen, wat spanning kan opleveren. Een organisatie waarin verschillende belangen en werkwijzen verenigd worden, wordt ook wel een hybride organisatie genoemd (Quélin, Kivleniece & Lazzarini, 2017). Om samenwerking zo effectief mogelijk te laten verlopen, is het creëren van inzicht in hoe actoren in een PPS kijken naar de samenwerking van belang. Het doel van dit onderzoek is het analyseren van de verwachtingen die partners en medewerkers van U-TECH community hebben van hun onderlinge samenwerking en inzicht creëren in de betekenissen die zij geven aan deze samenwerking. De onderzoeksvraag luidt dan ook: Welke betekenis geven (project)partners en medewerkers van U-TECH community aan de samenwerking binnen hun publiekprivate samenwerkingsstructuur? U-TECH community is een PPS waarbij een losstaande organisatie de coördinatie van de samenwerking op zich neemt. Deze organisatie bestaat uit een kernteam van vijf medewerkers. Daarnaast sluiten overheden, onderwijsinstanties en bedrijven aan als (project)partner. De onderzoeksvraag is beantwoord door middel van een kwalitatief onderzoek, waarin zowel medewerkers als (project)partners zijn geïnterviewd. De interviews zijn aangevuld met data uit documenten en observaties. Uit een grondige analyse van de data blijkt dat de samenwerking gekenmerkt wordt door een hoge mate van complexiteit. Deze complexiteit wordt veroorzaakt door de hybriditeit die op verschillende niveaus in de organisatie terugkomt. U-TECH community als organisatie, oftewel het kernteam, kent hybriditeit in dat het een maatschappelijke missie nastreeft, maar ook op een commerciële wijze partners moet aantrekken. Daarnaast bestaat hybriditeit tussen de partners uit de triple helix, vanwege cultuur- en structuurverschillen die soms tegenstrijdig lijken. Tot slot zijn enkele partners op zichzelf ook hybride organisaties. Om deze gelaagde hybriditeit te managen, schakelen medewerkers tussen de verschillende publieke en private perspectieven en spiegelen deze aan hun partners om wederzijds begrip te creëren. Daarnaast is er bewust ruimte gecreëerd voor ambiguïteit binnen de organisatiestructuur, middels informele afspraken en een vrije invulling van de samenwerking, om recht te doen aan deze complexe hybriditeit. Het gevolg hiervan is echter dat betrokken partijen, zowel medewerkers als partners, eigen betekenissen toekennen aan de samenwerking om met deze ambiguïteit om te gaan. Dit levert aanzienlijke onduidelijkheid op omtrent o.a. het doel van de samenwerking, de concrete acties die uitgevoerd gaan worden en de overlegstructuren. Het optimaliseren van de samenwerking vereist dan ook een betere afstemming van verwachtingen onderling. Ondanks deze uitdagingen ervaren betrokkenen een positieve connotatie bij de samenwerking, voornamelijk vanwege de persoonlijke vertrouwensrelaties tussen individuen die de samenwerking uitvoeren.