Nederlandstalige e-mail speech acts: De invloed van machtsafstand op het taalgebruik in e-mail openingen en sluitingen van Vlaamse en Nederlandse eerstejaarsstudenten

Abstract

Bestaande theorieën beargumenteren dat Nederlanders door zichzelf, maar ook door anderen, gezien worden als groep mensen die direct is, met een voorkeur voor een gelijkwaardige machtsverhouding (Hofstede, Hofstede & Minkow, 2010; Trompenaars & Hampden-Turner, 2011). Diezelfde theorieën geven aan dat Vlamingen daarentegen zichzelf zien en worden gezien als groep die indirect is, met een voorkeur voor een duidelijke hiërarchie. Deze geijkte stereotyperingen dat Vlamingen hiërarchisch zijn en Nederlanders niet, zetten zich voort in de verwachtingen en ervaringen van studenten op universiteiten in Vlaanderen en Nederland. Onduidelijk is of deze ervaringen en verwachtingen ook daadwerkelijk in universitaire context plaatsvinden. Dit onderzoek beoogt in de eerste plaats een antwoord te geven op wat de impact is van machtsverhouding op taalgebruik van eerstejaarsstudenten van de Vlaamse Universiteit Gent (UGent) en de Nederlandse Universiteit Utrecht (UU), wanneer ze e-mails schrijven. Hierbij wordt het taalgebruik in de openingen en sluitingen gemeten aan de hand van een survey met een Discourse Completion Task (Blum-Kulka, House & Kasper, 1989; Ogiermann, 2018, waarin participanten scenario’s van e-mails naar docenten en medestudenten krijgen. Uit de resultaten van deze survey is gebleken dat de directheid van Nederlanders en de indirectheid van Vlamingen niet terug te zien zijn in de bevindingen van dit onderzoek. De Vlaamse en Nederlandse eerstejaarsstudenten van de taalwetenschappelijke bachelorstudies van de UGent en UU scoren gelijk op de scores, zowel hoog naar docenten als laag naar medestudenten. Daarentegen is de machtsafstand tussen studenten en docenten in zoverre aanwezig voor zowel de UGent als de UU, dat de e-mail openingen en sluitingen naar medestudenten flink lager scoren dan de openingen en sluitingen naar docenten. De machtsafstand beïnvloedt het taalgebruik van de studenten evenveel, onafhankelijk van welke universiteit (UGent of UU) de studenten afkomen.