Erfgoed voor alle beschaafde mensen. De wederopbouw van Ieper na de Eerste Wereldoorlog als basisvoorbeeld voor toekomstig post-conflict herstel van cultureel erfgoed

Abstract

Hoewel het lijkt alsof de binnenstad en grote markt van Ieper al eeuwen dezelfde uitstraling heeft, is dit niet het geval. Een groot gedeelte van de twintigste eeuw hebben delen van deze markt namelijk in puin gelegen. De bevolking van Ieper heeft bijna een halve eeuw gedaan over de wederopbouw van de Lakenhallen van de stad na de complete vernietiging van het gebouw en de rest van de stad na de Eerste Wereldoorlog, waardoor het nu lijkt alsof er nooit schade aan de stad is geweest. Schijn bedriegt echter. De opzet van het project is grotendeels vormgegeven door de Vlaamse architect Jules Coomans in samenwerking met de burgemeester van Ieper, René Colaert. In het onderstaande werk wordt de opzet, uitvoering en voltooiing van die wederopbouw werkzaamheden uiteengezet en getoetst aan de theorie van Sultan Barakat in zijn werk ‘Necessary conditions for integrated approaches to the post-conflict recovery of cultural heritage in the Arab World’ (2021). In dit artikel noemt hij vijf noodzakelijke voorwaarden die bij moeten dragen aan het herstel van een samenleving of stad na een gewelddadig conflict. Hierbij focust Barakat zich vooral op gebieden in Noord-Afrika en het Midden-Oosten (MENA) maar door zijn theorie te toetsen aan een andere situatie met andere omstandigheden, zoals die in Ieper na de Eerste Wereldoorlog ruim honderd jaar geleden, kan worden gekeken in hoeverre de theorie van Barakat steekhoudt buiten de MENA-gebieden. In hoeverre voldoet Ieper aan de voorwaarden die Barakat stelt in zijn artikel? Wat zowel in het werk van Barakat terugkomt als uit de bronnen geraadpleegd voor deze scriptie is een sterke lokale verankering: de wederopbouw moet met lokale bewoners en instellingen worden aangegaan om te voorkomen dat de wederopbouw slechts een leeg omhulsel is en het onderliggende conflict niet kan worden opgelost.