Werken met koud en heet: een confrontatie met controversieel verleden

Abstract

Deze masterscriptie is het verslag van een ontwerponderzoek. Het onderzoeksdoel daarbij was het beter bespreekbaar maken van meerdere perspectieven op controversieel verleden in de geschiedenisles. Op basis van het vooronderzoek is geconcludeerd dat geschiedenisdocenten problemen ervaren met het bespreken van controversieel verleden in de klas. Hoog oplopende emoties veroorzaken onveilige situaties in de les, docenten hebben moeite met het vormgeven van de wijze waarop controversiële geschiedenis besproken wordt en docenten nemen een morele benadering in of vermijden het bespreken van meerdere perspectieven. Op basis hiervan is een mysterieopdracht op basis van een ‘koud’ en een ‘heet’ controversieel onderwerp ontworpen, die door docenten gebruikt kan worden om meerdere perspectieven op controversieel verleden te bespreken. Het ontwerp is gebaseerd op zeven ontwerpcriteria die vastgesteld zijn op basis van Actief Historisch Denken. Dit heeft geleid tot de volgende hoofdvraag: Waaraan moet een mysterieopdracht voldoen om meerdere perspectieven op controversiële geschiedenis bespreekbaar te maken? De mysterieopdracht is geëvalueerd door docenten geschiedenis. Zij gaven feedback op de mate waarin de ontwerpcriteria herkenbaar waren in het ontwerp. Deze feedbackronde heeft geleid tot enkele aanpassingen aan het ontwerp. Dit herontwerp is doormiddel van een try-out getest in een lesomgeving. Hierbij zijn observatieformulieren bijgehouden en geanalyseerd op basis van codering. Het onderzoek heeft aangetoond dat het ontwerp de leerlingen in staat stelde om zelf de historische context te reconstrueren en daarbij verschillende perspectieven op het controversiële onderwerp te bespreken. Hiervoor maakten de leerlingen gebruik van de drie temporele kaders. Uit de uitvoering van de opdracht kwam naar voren dat leerlingen moeite hebben met het reconstrueren van een context waarbij voorbij de verantwoordelijkheid van het leiderschap gekeken wordt. Daarnaast is vastgesteld dat de verdeling over twee lessen gezorgd heeft voor een didactisch makkelijkere uitvoering. Om te zorgen dat leerlingen geconfronteerd worden met hun eigen perspectief moet ervoor gezorgd worden dat er voorkennis bestaat over het behandelde onderwerp.