Transfer bij Nederlandssprekenden met het Riffijns als moedertaal: een kwalitatief onderzoek onder eerste generatie Marokkanen in Nederland en Vlaanderen.

Abstract

Tijdens mijn stage schreef ik op basis van descriptieve literatuur een contrastieve analyse (CA), waarin ik het Riffijns met het Nederlands vergeleek. Hieruit kwamen meerdere mogelijkheden voor positieve en negatieve transfer bij cursisten Nederlands als tweede taal (NT2’ers) met het Riffijns als moedertaal (T1). Ik besloot de mogelijkheden als hypotheses te vormen en die te toetsen in het huidige onderzoek. Zo werd de CA Riffijns-Nederlands dus als uitgangspunt genomen voor dit onderzoek. De acht hypotheses betroffen uitspraak, weglating van het pronominaal subject, tijd en aspect, bepaald lidwoord, onbepaald lidwoord, volgorde van hoofdtelwoord, volgorde van rangtelwoord en gebruik van infinitieven. Om de hypotheses te beantwoorden werden data verzameld uit interviews van eerste generatie Marokkanen in Nederland en Vlaanderen. In totaal werden vijf video’s via YouTube geraadpleegd, met daarin acht sprekers. De sprekers hadden allen het Riffijns als T1. Ook leerden ze rond of na hun twintigste levensjaar het Nederlands. Alle sprekers woonden al minstens 30 jaar in Nederlandstalig gebied en waren gevorderde NT2-sprekers. De dataset voor het huidige onderzoek bestaat uit 116 uitingen, verdeeld over de acht categorieën. Uit de analyse blijkt dat veel sprekers, ondanks hun gevorderde NT2-fase, interferentie en positieve transfer laten zien. Ook is er veel variatie bij sprekers en soms binnen dezelfde spreker. De hypotheses over klinkeruitspraak, tijd en aspect, bepaald lidwoord, onbepaald lidwoord en volgorde van hoofdtelwoord worden aangenomen. De hypotheses over weglating van het pronominaal subject, volgorde van rangtelwoord en het gebruik van infinitieven worden verworpen. Afgaand op de resultaten lijkt de CA Riffijns-Nederlands transfer redelijk vaak juist te voorspellen. Bovendien moet er in acht worden genomen dat transfer duidelijker te zien is bij NT2’ers in een beginnende fase. Dat het merendeel van de verwachte transfer ook nog bij de gevorderde groep te zien is, lijkt mij reden om te concluderen dat de CA een accurate voorspeller is. Echter, hier is nog meer onderzoek voor nodig.