Dances with wolves. Een historisch onderzoek naar natuurbegrip en hoe dit het wolfbeleid beïnvloedt.

Abstract

Anno 2022 zijn er drie ethische basisvisies op natuur die het moderne natuurbegrip kenmerken; de antropocentrische, de ecocentrische en de biocentrische visie. Vanuit die verschillende visies hebben mensen zich ook een mening gevormd over de wolf waardoor er een verhit wolfdebat is ontstaan. In Dances with wolves wordt de vraag gesteld in hoeverre de drie ethische basisvisies op natuur, die het moderne natuurbegrip kenmerken, van invloed zijn op het geheel aan beleid dat ten aanzien van de wolf is en wordt gemaakt. Wordt er mét de wolf gedanst of om hem heen? De drie ethische basisvisies zijn drie verschillende moderne wijzen waarop natuur kan worden begrepen. Frictie tussen de basisvisies leidt tot een continu spanningsveld, hetgeen resulteert in wisselende dominante posities van de visie die de meeste invloed uitoefent op het natuurbeleid in zijn algemeenheid. Op grond van een beleidsarrangementenbenadering is specifiek het Nederlands wolfbeleid geanalyseerd sinds de wolf terug is op Nederlandse bodem (2013). Uit deze analyse blijkt dat vanuit bepaalde natuurdiscoursen wolfbeleid tot stand komt. Zo draagt een coalitie van overheidsorganen, deskundigen en natuurorganisaties een ecocentrisch discours uit. Omdat deze coalitie de meeste macht heeft ten aanzien van wolfbeleid leidt deze positie ten opzichte van belangenbehartigers (bijvoorbeeld boeren en herders) ertoe, dat de invloed van dit ecocentrische natuurbegrip op wolfbeleid erg groot is. Het denken vanuit drie ethische basisvisies veronderstelt dat anno 2022 nog steeds vanuit de oude moderne ideeën wordt gedacht, namelijk dat cultuur en natuur als een binaire tegenstelling wordt gezien. In de drie ethische basisvisies wordt nog altijd in meer of mindere mate uitgegaan van het gegeven dat natuur een maakbaar object is dat beïnvloed kan worden. Dit is ook het geval ten aanzien van de wolf. De wolf wordt niet gezien als een actant maar als een wezen waarover beleid moet worden gemaakt. Er wordt dus vooral om de wolf heengedanst. De wolf heeft zich echter getoond als actant in onze samenleving. Een nieuw natuurbegrip zoals Bruno Latour bepleit zou daarom pas echt modern zijn in tegenstelling tot de zogenaamde moderne natuurbegrippen die door de basisvisies gekenmerkt worden. Het zou ook de opening bieden om als beleidsmakers mét de wolf te gaan dansen.