De relaties tussen self-efficacy, opleidingsniveau en leesprestaties in de middenbouw van het primair onderwijs

Abstract

Het aandeel hoger opgeleiden in de Nederlandse samenleving steeg in de afgelopen 10 jaar met een vijfde, terwijl het aandeel laagopgeleide mensen vrijwel gelijk bleef en het aantal laaggeletterden steeg. Hierdoor ontstond een educatiekloof. Door de grote gevolgen voor werk, huisvesting en welzijn is het belang om de educatiekloof te dichten groot. De wetenschap is al enige tijd bezig om in kaart te brengen welke factoren academisch succes beïnvloeden. Leesvaardigheid blijkt hiervoor een belangrijke voorspeller. Het is dus van belang om te weten welke factoren de leesvaardigheid voorspellen en beïnvloeden. In dit longitudinale onderzoek werd de wederkerige relatie tussen de self-efficacy van leerlingen en hun begrijpend leesprestaties van groep 4 naar groep 6 bekeken, waarbij het moderatie-effect van het opleidingsniveau van ouders werd onderzocht. De steekproef bestond uit 316 leerlingen en hun ouders. Data werd verzameld door gebruik te maken van de Cito Begrijpend Lezen, de Midgley schalen voor motivatie en self-efficacy en de schooldossiers van de leerlingen. Voor de analyse werd gebruik gemaakt van enkelvoudige en hiërarchische regressieanalysen en het proces model van Hayes. Uit de resultaten blijkt dat self-efficacy geen significante voorspeller is voor de begrijpend leesprestatie. Omgekeerd suggereren de resultaten dat de groei in begrijpend leesprestaties geen invloed heeft op de self-efficacy. Verder kan er worden geconcludeerd dat het opleidingsniveau van ouders geen significante invloed had op de relatie tussen self-efficacy en begrijpend leesprestaties. Er wordt aanbevolen om het zelfreflectievermogen van jonge kinderen mee te nemen in vervolgonderzoek.