Overheidsparticipatie en Design Thinking: Een onderzoek naar het gebruik van Design Thinking bij overheidsparticipatietrajecten

Abstract

In dit onderzoek is gekeken naar hoe overheidsparticipatie het beste kan worden gewaarborgd. Het blijkt dat de weerslag die overheidsinstanties op overheidsparticipatietrajecten hebben zich uit in rechtszeker handelen en bij overheersing ervan leidt tot de overname en stagnatie van burgerinitiatieven. Andersom blijkt de weerslag van burgers op overheidsparticipatietrajecten zich te uiten in de behoefte naar flexibiliteit. Alleen kan overheersing hiervan leiden tot ongecontroleerdheid door een afwezige focus op het gemeenschapsgevoel, waardoor burgers individueel kwetsbaar raken. Op basis van de literatuur zijn verschillende factoren naar voren gekomen die de balans hiertussen beïnvloeden. Zo zijn er factoren die de balans in dit spanningsveld belemmeren (faalfactoren) als bevorderen (succesfactoren). Er bestaan verschillende methoden om in te zetten om de balans tussen flexibiliteit en rechtszekerheid te bevorderen. In dit onderzoek is gekeken naar het gebruik van de methode van Design Thinking. Design Thinking biedt meer zekerheid bij het ontdekken van behoeften tot een ontwerp en het ontwikkelen en testen van ideeën daartoe, waar het zorgt voor een sociaalgeoriënteerde structuur in het ontwerpproces. Dit onderzoek is uitgevoerd bij de gemeente Amersfoort. Het blijkt dat het gebruik van Design Thinking bij de gemeente Amersfoort nog geen vaststaand gegeven is om overheidsparticipatie optimaal te implementeren. De intentie van de gemeente Amersfoort was om vooral een regisserende rol aan te nemen. Op basis van de resultaten blijkt dit door middel van Design Thinking mogelijk. De zelforganiserende rol van de betrokken burgers wordt echter nog onvoldoende door deze methode gestimuleerd, wat de rol van de gemeente belemmert. Wel blijkt het voor de gemeente Amersfoort mogelijk om met behulp van Design Thinking eerder tot een concrete aanpak te komen om met burgers te communiceren. Voor het gebruik van Design Thinking bij de gemeente Amersfoort is het belangrijk open te staan voor allerlei mogelijkheden om burgers te benaderen, is meer tijd, middelen en mankracht nodig om terugkoppeling uitgebreider toe te passen, en zullen Design Thinkers tot de afronding van het Design Thinking proces betrokken moet blijven. Deze uitdagingen kunnen zorgen dat het doel van de gemeente Amersfoort van het gebruik van Design Thinking kan worden bereikt, om het initiatief tot ruimtelijke ontwikkelingen meer bij de lokale wensen, behoeften en belangen te houden, zonder afbreuk te doen aan een weloverwogen inrichting van de omgeving.