Monsterlijkheid en slachtofferschap: Nieuw vormen van vrouwelijke subjectiviteiten in bodyhorrorfilms.

Abstract

In het onderzoek naar de representatie van vrouwen in horrorfilms worden vrouwelijke personages vaak onderverdeeld in de categorieën vrouw-als-slachtoffer of vrouw-als-monster. In het horror-subgenre genaamd bodyhorror wordt deze tweedeling echter gecompliceerd, doordat de bedreiging in de film niet extern is maar vanuit het lichaam van een personage komt. Hierdoor zijn de vrouwelijke hoofdpersonages in bodyhorrorfilms slachtoffer van hun eigen lichaam en kunnen ze zowel in termen van vrouw-als-monster als in termen van vrouw-als-slachtoffer gelezen worden.

Het doel van dit onderzoek is om te analyseren hoe deze paradoxale verhouding van vrouw-als-monster/slachtoffer werkt en wat dit betekent voor vrouwelijke subjectiviteit in bodyhorrorfilms. Om dit te analyseren maak ik gebruik van het psychoanalytische concept abjection. The abject bevindt zich op de grens van subject en object en weigert daarmee categorisatie. Dit veroorzaakt gevoelens van horror en fascinatie omdat het ons begrip van realiteit bedreigt. In mijn onderzoek analyseer ik twee bodyhorrorfilms, Grave (2016) en Swallow (2019), waarbij ik de volgende onderzoeksvraag stel: Hoe creëren momenten van abjection in Grave (2016) en Swallow (2019) nieuwe vormen van vrouwelijke subjectiviteit in termen van slachtofferschap en monsterlijkheid?

Om antwoord te geven op de hoofdvraag maak ik gebruik van deformative criticism. Bij deze experimentele methode wordt het filmmateriaal onderzocht in een montage- of softwareprogramma door (audio)visuele experimenten te creëren op basis van zelfgekozen motieven en willekeurige parameters. In combinatie met verschillende psychoanalytische theorieën blijkt uit deze experimenten dat de vrouwelijke hoofdpersonages van Grave en Swallow middels hun abjecte gedragingen en lichamen categorisatie weigeren en gekenmerkt worden door de paradoxale combinatie van slachtofferschap en monsterlijkheid. Hierdoor dagen ze constant ons begrip van vrouwelijkheid en menselijkheid uit en creëren ze nieuwe vormen van vrouwelijke subjectiviteit in (body)horrorfilms.